Po trwającej dwa lata zadyszce w postaci systematycznego spadku liczby zgłoszeń o ochronę w trybie krajowym wynalazków, wzorów użytkowych, znaków towarowych i wzorów przemysłowych w 2019 roku nastąpiło znaczące przełamanie trendu. Do Urzędu Patentowego RP wpłynęły 22.973 wnioski, co jest wynikiem nienotowanym dotąd w annałach. Jeśli dodać do tego jeszcze ponad 14,1 tys. aplikacji o walidację patentów europejskich, wychodzi na to, że był to wyjątkowo urodzajny rok dla innowatorów. Dość powiedzieć, że zgłoszeń było o 4,7% więcej niż 12 miesięcy wcześniej, kiedy krzywa zapikowała najniżej w ostatniej dekadzie.
Urzędnicy przeprowadzili 33.700 badań formalnoprawnych zgłoszeń. Rozpatrzono także 39.190 spraw dotyczących ochrony praw przemysłowych, w których zakończono postępowania. W trybie krajowym i międzynarodowym udzielono 31.422 praw wyłącznych. Na koniec grudnia w Polsce pozostawało w mocy 336.642 praw wyłącznych na przedmioty własności przemysłowej, w tym m.in. 18,3 tys. patentów na wynalazki, 3,6 tys. wzorów użytkowych i 73,6 tys. patentów europejskich.
Podmioty krajowe w 2019 r. zgłosiły do ochrony w trybie krajowym i międzynarodowym 3.887 wynalazków i 855 wzorów użytkowych. Najwięcej – 236 – z zakresu inżynierii lądowej, ale aż 1.200 nie przypisano do żadnej dziedziny. Jeśli chodzi o strukturę podmiotów zgłaszających, nic się nie zmieniło. Nadal dominuje sektor gospodarki (47,55%), w którym o innowacje dbają głównie małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające do 250 osób (88% zgłoszeń). To głównie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i spółki akcyjne. Wysłały one w sumie 1.783 aplikacji, czyli 79% wszystkich z tego sektora.
Liczba patentów uzyskanych przez szkoły wyższe w latach 2013-2019
Podmioty naukowe były autorami 1.851 wniosków, co stanowi 39% ogólnej ich liczby. Prawie co trzeci (30,85%) pochodził ze szkoły wyższej. Wzrósł odsetek zgłoszeń z instytutów badawczych (z 5,65% do 6,47%) i jednostek naukowych PAN (z 1,09% do 1,71%). Chociaż to firmy stanowią większość wśród zgłaszających, pod względem liczby aplikacji liderami były uczelnie, głównie techniczne. Politechnika Lubelska dokonała wprawdzie cztery zgłoszenia mniej (135) niż w 2018 roku, ale nie przeszkodziło jej to w utrzymaniu pierwszej pozycji. W czołówce uplasowały się: Politechnika Wrocławska (106), Politechnika Śląska (103), Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (95) i Politechnika Łódzka (93). W rankingu 30 najaktywniejszych szkół wyższych połowę stanowią techniczne, a pozostałe to uniwersytety klasyczne (9), przyrodnicze/rolnicze (4), jeden medyczny i jedna uczelnia wojskowa.
Odsetek zgłoszeń od podmiotów zagranicznych utrzymał się na poziomie ok. 3,5%. Wśród wnioskodawców znajdują się przedstawiciele 29 państw, przy czym więcej niż 10 zgłoszeń dokonały podmioty z: USA, Czech, Niemiec i Ukrainy.
Polskim wynalazcom w 2019 roku przyznano w trybie krajowym 2.947 patentów (+41 w stosunku do 2018) i 603 prawa ochronne na wzory użytkowe (-166). Jeszcze rok temu przeważały patenty i prawa udzielone firmom (+3 p.p.), za to teraz na czoło nieznacznie wysforowały się podmioty naukowe (+1,23 p.p.), z których 36,7% stanowiły szkoły wyższe, 7,63% – instytuty badawcze, a 2,59% – jednostki PAN. Liderem, podobnie jak przed rokiem, jest w 2019 r. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie (121 patentów), a trzycyfrowy wynik osiągnęły ponadto politechniki Lubelska (118) i Łódzka (101). Pierwszą dziesiątkę uzupełniają: Politechnika Wrocławska (85), Akademia Górniczo-Hutnicza (83), Politechnika Warszawska (66) Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (64), Politechnika Krakowska (58), Politechnika Śląska (57) i Politechnika Poznańska (49). Na 13. miejscu sklasyfikowano pierwszą w wykazie uczelnię nietechniczną – Uniwersytet Śląski (28). Najwyżej spoza uczelni – na 16. miejscu – plasuje się Muzeum i Instytut Zoologii PAN (23).
Najwięcej patentów i praw ochronnych na wzory użytkowe dotyczyło inżynierii lądowej (255) i chemii wysokogatunkowych związków organicznych (220). Ponad 40% udzielonych praw wyłącznych przypadło na 3 regiony: Mazowsze (655), Śląsk (437) i Małopolskę (406).
Wzrosła, choć jeszcze nie do poziomu sprzed kilku lat, liczba patentów otrzymanych w trybie krajowym przez podmioty zagraniczne. Jeszcze w 2014 roku było ich 355, w 2017 – 109, w 2018 – ledwie 74, a w ubiegłym roku znów podskoczyła – do 95. Z kolei praw ochronnych na wzory użytkowe udzielono 51, najwięcej od 5 lat. Dominują podmioty amerykańskie (25), niemieckie (26) i czeskie (15).
UPRP udostępnił też wykaz pokazujący aktywność uczelnianych innowatorów w ciągu minionych 7 lat. W tym okresie najprężniej działała Politechnika Wrocławska, której pracownicy zdobyli 929 patentów i praw ochronnych. Dolnośląska uczelnia zdystansowała AGH (704) oraz ZUT (616). W pierwszej dziesiątce znalazły się także politechniki: Łódzka (582), Lubelska (555), Warszawska (490), Śląska (413), Poznańska (412) i Gdańska (316) oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (385). Najwyżej sklasyfikowaną uczelnią tzw. bezprzymiotnikową jest Uniwersytet Warmińsko-Mazurski – na 14. miejscu (186). Wśród 30 uczelni, które znalazły się w zestawieniu, ponad połowę stanowią techniczne (17). Ponadto w zestawieniu ujęto 5 klasycznych uniwersytetów, 5 uczelni rolniczych, 2 medyczne i jedną wojskową.
MK
