Maciej Kowalewski
Prace badawcze nad zrównoważonym rozwojem społecznym realizowano w Uniwersytecie Szczecińskim w różnych jednostkach badawczych. Należało to zmienić, zachowując potencjał badawczy i kontakty międzynarodowe. Przygotowano zatem aplikację o utworzenia trzynastej w Polsce Katedry UNESCO.
Koncentracja na rozwoju ekonomicznym i szybkim przezwyciężaniu kryzysów sprawia, że prawa mniejszości i grup marginalizowanych mogą być pomijane, zwłaszcza na poziomie centralnym. Jak wskazują Bruce Katz i Jeremy Nowak (2018), te same czynniki, które stoją u źródeł populizmu (kryzysy ekonomiczne, wzrastające nierówności, nowe uprawnienia instytucji ekonomicznych i ich lokalnych ekosystemów), przyczyniają się do wzrostu znaczenia lokalnej i regionalnej polityki. Samorządy jednak wciąż niewystarczająco często prowadzą progresywne polityki publiczne. Tymczasem istnieje potrzeba globalnego współdziałania na rzecz zrównoważonego rozwoju społecznego (social sustainability). To podejście polegające na projektowaniu rozwoju dla przyszłych pokoleń z uwzględnieniem potrzeb mieszkańców, którzy do tej pory byli w tym procesie pomijani lub dyskryminowani. Wysiłki badaczy Uniwersytetu Szczecińskiego i ich relacje z partnerami pozaakademickimi mają na celu wspieranie społeczeństwa inkluzywnego, zdolnego do reagowania w zrównoważony sposób na zagrożenia środowiskowe, społeczne i finansowe.
Badania uniwersyteckiego zespołu nad zrównoważonym rozwojem społecznym koncentrują się na decentralizacji polityk równościowych i inkluzywnych, ze szczególnym uwzględnieniem roli miast. Realizowane z partnerami w regionie dotyczą aktywizmu i równości praw (współpraca z województwem i gminami regionu transgranicznego). Inne koncentrują się na jakości pracy dydaktycznej i powiązaniach między badaniami społecznymi a praktyką (projekt ARROW realizowany z konsorcjum mongolskich uniwersytetów, projekt IMPAKT/Erasmus Mundus z partnerami akademickimi m.in. z Wietnamu i Indonezji).
Korzystając z dotychczasowego dorobku, w nowej katedrze będą rozwijane (z nowymi i dotychczasowymi partnerami) badania nad inkluzywnym rozwojem społecznym (badanie kompetencji obywatelskich, projektowanie zrównoważonych miast), gospodarką odpowiedzialną społecznie (gender mainstreaming, integracja gospodarki nieformalnej), prawami na rzecz mniejszości (badania porównawcze nad ochroną prawną grup defaworyzowanych i zagrożonych wykluczeniem) oraz transformacjami społecznymi.
Uniwersytet Szczeciński jest uczelnią regionalną i z tej pozycji podejmuje inicjatywy ukierunkowane na rozwój otoczenia. Od początku lat dziewięćdziesiątych przy wsparciu samorządu prowadzone są badania nad rozwojem partycypacji w regionie transgranicznym (Euroregion Pomerania, obszar południowego Bałtyku), którego priorytetem jest transfer wiedzy z nauk społecznych do polityk publicznych.
W pracę katedry, która powstanie przy Szkole Doktorskiej USz, zostaną zaangażowani młodzi badacze z ich energią, innowacyjnością i odważnym definiowaniem celów (choćby takich jak sprawiedliwość klimatyczna). Sfinalizowanie prac nad utworzeniem Katedry UNESCO na USz przewidziane jest jeszcze w tym roku.
dr hab. Maciej Kowalewski, dyr. Instytutu Socjologii USz
Dla Uniwersytetu Szczecińskiego podstawowe czynniki dynamicznego rozwoju to wzmocnienie umiędzynarodowienia i rozwój badań interdyscyplinarnych jako obszaru szczególnie atrakcyjnego dla otoczenia społeczno-gospodarczego uczelni. Idea katedr UNESCO stanowi egzemplifikację efektywnej realizacji tych celów, wzmocnioną przez 20 lat doświadczenia. Planujemy połączyć w zespoły badawcze naukowców z różnych dziedzin, którzy zajmą się analizą problemów kluczowych dla naszego regionu, położonego w sercu Europy, uosabiającego wszystkie szanse obszarów o potencjale transgranicznym. Podstawową wartością UNESCO jest szacunek dla różnorodności. I to przesłanie – poprzez aktywność w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych – będzie realizowane przez naszą uczelnię.
