Fot. Arch. prywatne
WARSZAWA Dr hab. Piotr Sankowski z Instytutu Informatyki Uniwersytetu Warszawskiego, prezes IDEAS NCBR, otrzymał czwarty już w swojej karierze grant European Research Council. Jest pierwszym Polakiem, który tego dokonał. Po Starting Grant (2010), Proof of Concept Grant (2015) i Consolidator Grant (2017) teraz sięgnął ponownie po PoC. Dostał 150 tys. euro na badania podstawowe z obszaru Explainable AI, czyli objaśniania, w jaki sposób algorytmy podejmują decyzje. Powstałe w wyniku prac biblioteki danych pomogą innym twórcom budować rozwiązania AI oraz algorytmy optymalizacyjne lepiej zrozumiałe dla użytkowników. Projekt EXALT wszedł z listy rezerwowej, dlatego o jego finansowaniu poinformowano dopiero pod koniec maja, a nie wraz z ogłoszeniem wyników tegorocznego konkursu, które miało miejsce już miesiąc wcześniej (wówczas laureatką została prof. Katarzyna Marciniak, również z UW, dla której to drugi grant ERC w karierze, po CoG w 2015). W ręce polskich naukowców trafiło już 6 grantów PoC, a ponadto 43 StG, 14 CoG, 9 AdG i 1 SyG.
Fot. Grzegorz Jakubowski
WARSZAWA Dr inż. Piotr Kuwałek, adiunkt w Zakładzie Metrologii, Elektroniki i Techniki Świetlnej na Politechnice Poznańskiej, został laureatem tegorocznej edycji konkursu „Młody Promotor Polski”. W ub.r. ukończył przedterminowo studia doktoranckie na Wydziale Automatyki, Robotyki i Elektrotechniki PP. Jest absolwentem dwóch kierunków na tej uczelni: elektrotechniki oraz matematyki. Zajmuje się tematyką przetwarzania sygnałów, m.in. biologicznych, akustycznych, elektrycznych. Na szczególne podkreślenie zasługują jego prace w zakresie lokalizacji źródeł wahań napięcia w sieciach elektroenergetycznych. Konkurs, któremu patronuje Pierwsza Dama Agata Kornhauser–Duda, ma na celu uhonorowanie i wyróżnienie młodych Polaków, którzy swoją postawą, działalnością i osiągnięciami przyczyniają się do budowania silnej marki Polski oraz promowania naszego kraju za granicą.
Fot. PŚ
GLIWICE/KRAKÓW/LUBLIN/POZNAŃ/OLSZTYN/RZESZÓW/BIAŁYSTOK/WARSZAWA Prof. Brian Kobilka (na fot.), współautor nagrodzonego Noblem (2012) przełomowego odkrycia dotyczącego budowy receptorów GPCR, został doktorem honoris causa Politechniki Śląskiej. To pierwszy noblista w gronie wyróżnionych najwyższą godnością akademicką przez gliwicką uczelnię. Prof. Ada Yonath, która za pionierskie prace nad strukturą i funkcją rybosomów otrzymała Nobla w 2009 roku, została uhonorowana doktoratem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nowego doktora honorowego ma też Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – to prof. Peter Trudgill, jeden z najwybitniejszych na świecie socjolingwistów i dialektologów. Prof. Andrzej Legocki, biochemik i biolog molekularny roślin, twórca Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN, były prezes Polskiej Akademii Nauk, został doktorem honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Podobny tytuł Uniwersytet Warmińsko-Mazurski nadał prof. Marii Siemionow, która w 2008 roku dokonała pierwszej w USA udanej operacji przeszczepienia twarzy. Prof. Mansur Rahnama-Hezavah, specjalista w dziedzinie chirurgii twarzowo-szczękowej z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, otrzymał najwyższą godność akademicką od Uniwersytetu Rzeszowskiego. Za „niezłomność w głoszeniu idei humanizmu, tolerancji i dialogu oraz za współtworzenie naukowej szkoły pedagogiki, opartej na misji służby społecznej” Uniwersytet w Białymstoku uhonorował doktoratem honorowym znakomitego pedagoga prof. Tadeusza Andrzeja Pilcha. Specjalizujący się w procesie technologicznego wytwarzania płyt drewnopochodnych prof. Leszek Żukowski został doktorem honoris causa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Prof. Marek Świtoński, wybitny specjalista w zakresie genetyki zwierząt domowych, otrzymał taką godność na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie. Jest pierwszym uczonym z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z tytułem doktora honoris causa.
Fot. Arch. prywatne
WARSZAWA Natalia Stachura z Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie została nową przewodniczącą Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Zastąpiła na tym stanowisku Karolinę Grzesiak. To trzydziesta osoba w historii NZS, która pokieruje organizacją i druga wywodząca się z krakowskiej uczelni pedagogicznej, po Jacku Zielińskim w kadencji 1998–1999 (z ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej). Jest studentką II roku administracji publicznej (studia magisterskie) i III roku filologii romańskiej (studia licencjackie). Wcześniej ukończyła także licencjat z zarządzania na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z NZS związana jest od czterech lat. W ostatniej kadencji była wiceprzewodniczącą ds. rozwoju. W wywiadzie udzielonym FA tuż po wyborze (do przeczytania na naszej stronie internetowej) zapowiedziała m.in. starania o wprowadzenie w systemie stypendialnym zasady „złotówka za złotówkę” dla osób nieznacznie przekraczających próg dochodowy.
Fot. NZS
WARSZAWA Dziewięcioro studentów reprezentujących różne obszary nauki i sztuki zdobyło statuetki Studenckiego Nobla: Mateusz Krzyziński z Politechniki Warszawskiej (nauki techniczne), Olena Matoshniuk z ASP we Wrocławiu (sztuka), Maria Lipińska z Uniwersytetu Warszawskiego (dziennikarstwo i literatura), Magdalena Trusińska ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (nauki przyrodnicze i energetyka), Mikołaj Zawadzki z UW (fizyka i astronomia), Natalia Sauer z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu (medycyna i farmacja), Andrzej Porębski z Uniwersytetu Jagiellońskiego (nauki społeczne), Jarosław Pawlik z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (nauki ekonomiczne), Jakub Wojtacha z Uniwersytetu Zielonogórskiego (działalność społeczna). Laureaci zostali wyłonieni spośród 840 zgłoszonych kandydatów. Otrzymali po 5 tys. zł. Nagrodę specjalną, związaną z działaniami 3W (woda-wodór-węgiel), otrzymał Michał Cichowicz z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.
Fot. Andrzej Romański
TORUŃ Prof. Anna Branach-Kallas z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika otrzymała prestiżową nagrodę Certficate of Merit przyznawaną przez International Council for Canadian Studies. Wyróżnienie trafia do wybitnych i zasłużonych badaczek i badaczy zajmujących się studiami nad Kanadą. ICCS doceniło osiągnięcia naukowe prof. Branach-Kallas, jej międzynarodową działalność badawczą oraz wkład w popularyzację wiedzy o Kraju Klonowego Liścia. Laureatka pracuje w Katedrze Literatury, Kultury i Komparatystyki Anglojęzycznej w Instytucie Literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym UMK. Jej monografia autorska pt. Uraz przetrwania. Trauma i polemika z mitem pierwszej wojny światowej w powieści kanadyjskiej została wyróżniona nagrodą Pierre Savard za najlepszą monografię dotyczącą badań nad Kanadą. W latach 2016–2022 stała na czele Polskiego Towarzystwa Badań Kanadyjskich.
Fot. Łukasz Bień
GDAŃSK Po raz 20. wręczono Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Naukowców im. Jana Uphagena. W kategorii nauk humanistycznych i społecznych laureatką została mgr Ariadna Łada-Maśko (na fot. druga od lewej) z Uniwersytetu Gdańskiego. Doceniono ją za osiągnięcia naukowo-badawcze w zakresie psychologii klinicznej dziecka w systemie rodziny. Stworzyła i opracowała autorski i pierwszy w Polsce, a także unikalny w skali międzynarodowej kwestionariusz do badania dojrzałości rodzicielstwa. W kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych wyróżniono dr. inż. Marcina Wekwejta (na fot. pierwszy z lewej) z Politechniki Gdańskiej za znaczące osiągnięcia naukowe w zakresie inżynierii biomateriałów, w tym szczególnie opracowanie innowacyjnych funkcjonalnych cementów kostnych do zastosowań terapeutycznych. Uphageny to najważniejsze na Pomorzu nagrody dla młodych badaczy. Do tej pory otrzymało je 35 uczonych.
Fot. Arch. prywatne
WARSZAWA Dr Natalia Judzińska z Zakładu Badań Narodowościowych Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie została laureatką Nagrody im. Artura Rojszczaka, tragicznie zmarłego znakomitego filozofa, jednego z założycieli i głównych animatorów Klubu Stypendystów Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Nominowano ją za pracę naukową dotyczącą materialnego wymiaru kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej oraz za powołanie grupy „Badaczki i Badacze na Granicy” i niesienie pomocy humanitarnej w obszarze nadgranicznym. Dr Judzińska jest kulturoznawczynią, zajmuje się studiami nad mniejszościami, antysemityzmem i pamięcią oraz wykluczeniami w uczelniach międzywojennej Polski. Od 2021 roku należy do Association for Jewish Studies. Nagroda przyznawana jest młodym uczonym, którzy wyróżniają się humanistyczną postawą, uczciwością i pasją naukową, osiągnięciami w pracy badawczej, dydaktycznej lub społecznej, oraz umiejętnościami przekraczania granic swojej specjalizacji.
Fot. UJK
SANDOMIERZ Jedna z dwóch filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach będzie miała nową siedzibę. Obecnie mieści się w budynku przy ul. Schinzla, który wcześniej był administracyjnym zapleczem dla szpitala. Nowy obiekt powstanie nieopodal, przy ul. Feliksa Milberta, w ciągu dwóch lat. Działkę na ten cel, o powierzchni 70 arów, przekazał powiat. Część środków na realizację inwestycji wyłoży Ministerstwo Edukacji i Nauki. Wsparcie w wysokości ok. 20 mln zł pozwoli rozwijać ofertę kształcenia i poszerzyć ją m.in. o nowy kierunek – pielęgniarstwo. Filia UJK powstała w 2016 roku na bazie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sandomierzu. Obecnie kształci 192 studentów na kierunkach: filologia angielska, mechatronika, kosmetologia, administracja i pedagogika. Przemysław Czarnek zapowiedział również, że resort przekaże środki finansowe na budowę nowej siedziby Wydziału Sztuki UJK w Kielcach.
Fot. MEiN
PIOTRKÓW TRYBUNALSKI Zainaugurowała działalność Akademia Piotrkowska. Uczelnia powstała na bazie filii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, która funkcjonuje w Piotrkowie Trybunalskim od 1981 roku. Jednostka ta została zastąpiona przez Akademię Piotrkowską na mocy ustawy, którą 6 kwietnia podpisał prezydent Andrzej Duda. W Akademii prowadzone będą studia na kierunkach: administracja, bezpieczeństwo narodowe, ekonomia, filologia, filologia angielska, finanse i rachunkowość, historia, logistyka, pedagogika, pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna, pielęgniarstwo oraz zarządzanie. Najchętniej wybieranym kierunkiem jest obecnie filologia angielska. W obecnym roku akademickim w filii kształci się 400 studentów. Rektorem został mianowany dr hab. Dariusz Rogut, historyk, w ostatnich latach dyrektor łódzkiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Akademia Piotrowska to kolejna, po reaktywacji Akademii Zamojskiej i utworzeniu Akademii Mazowieckiej w Płocku, uczelnia o takim statusie na mapie Polski.
Fot. Andrzej Romański
TORUŃ Otwarto nową siedzibę Instytutu Medycyny Weterynaryjnej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Gmach o powierzchni użytkowej 5,6 tys. m2 jest najnowocześniejszym tego typu obiektem w Polsce. W podziemiu powstała część kliniczna dla trzody chlewnej, bydła, kóz i owiec oraz parking. Na parterze zlokalizowano klinikę dla koni i bydła rogatego, izbę przyjęć i poczekalnię dla właścicieli zwierząt. Na I piętrze działa wyposażona w cztery sale operacyjne przychodnia dla małych zwierząt, m.in. psów i kotów. Wyżej umieszczono laboratoria, pomieszczenia dydaktyczne, sale seminaryjne, aulę oraz pokoje dla pracowników naukowych i administracji. Na dachu zaprojektowano otwarty taras widokowy. W nowym gmachu kształcą się studenci starszych roczników. Młodsi nadal uczęszczają na zajęcia do budynków Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych oraz Wydziału Chemii w kampusie na Bielanach. Budowa Instytutu Medycyny Weterynaryjnej wraz z podstawowym wyposażeniem oraz zakupem rezonansu magnetycznego pochłonęła 70 mln zł.
Fot. MKiŚ
WARSZAWA Cztery uczelnie: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski znalazły się wśród sygnatariuszy listu intencyjnego dotyczącego rozwoju technologii elektrochemicznego magazynowania energii. To jeden z ważniejszych obszarów transformacji energetycznej. W znacznym stopniu przyczyni się do większego i bardziej efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii opartych na słońcu oraz wietrze. Dzięki zgromadzeniu potencjału naukowego i inwestycyjnego możliwa będzie budowa fabryki ogniw jonowych, które zostaną wykorzystane w polskich magazynach energii, zarówno prosumenckich, jak i wielkoskalowych. Współpraca zakłada m.in. wymianę wiedzy, doświadczenia i dobrych praktyk oraz budowę zaplecza naukowego i wykwalifikowanej kadry inżynierskiej. Z inicjatywą wyszło Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
WARSZAWA Prawie 18,3 tys. studentów i 192 doktorantów z Ukrainy kształci się obecnie na polskich uczelniach – wynika z danych zebranych przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Studentów jest o ponad 2,8 tys. mniej niż na koniec ubiegłego roku (21 125). Najwięcej z nich studiuje na Mazowszu (4993), w Małopolsce (3514) i na Dolnym Śląsku (2322). Doktorantów jest najwięcej w Małopolsce (54). Przebywa u nas również 1122 pracowników akademickich, nie tylko zatrudnionych, ale także na wymianach czy w ramach różnych programów mobilności (najwięcej w woj. mazowieckim – 339, małopolskim – 145 i dolnośląskim – 122). W domach studenckich mieszka aktualnie 2839 uchodźców. Monitoring KRASP obejmuje 214 uczelni i instytutów.
Fot. UMG
GDYNIA Flota Uniwersytetu Morskiego w Gdyni wzbogaciła się o dwa nowe jachty klasy Omega Sport. To jednostki skonstruowane z myślą o regatach sportowych. Do tej pory, chcąc wystartować np. w Akademickich Mistrzostwach Polski, uczelnia musiała czarterować jachty. Omegi dołączyły do innych jachtów (w tym czterech żaglowych i jednego motorowego) oraz dwóch szybkich łodzi typu RIB, będących w posiadaniu Ośrodka Żeglarstwa i Sportów Wodnych UMG. Flagowym jachtem jest pełnomorski Nest, wykorzystywany do realizacji rejsów szkoleniowych. Podobnie Almak, który służy także do celów turystycznych, przede wszystkim na akwenie Zatoki Gdańskiej. Jest jeszcze niewielki regatowy Twins oraz łodzie RIB do realizacji szkoleń na patenty sternika motorowodnego i do zabezpieczenia regat i treningów na jachtach mieczowych.
Fot. IEŚ
LUBLIN Deklarację o utworzeniu Akademicko-Analitycznego Trójkąta Lubelskiego podpisali przedstawiciele czołowych ośrodków akademickich z Lublina, Wilna, Kowna, Kijowa oraz Lwowa, a także ukraińskich i litewskich instytucji eksperckich. To wspólna inicjatywa Instytutu Europy Środkowej i Instytutu Nauk o Polityce i Administracji UMCS. Sieć ma stanowić zaplecze intelektualno-eksperckie rządów państw Trójkąta Lubelskiego (Litwa, Polska, Ukraina), dostarczając merytorycznych analiz na temat rozwoju sytuacji w Europie Środkowej i Wschodniej w kontekście agresji Rosji na Ukrainę oraz możliwych scenariuszy i perspektyw współpracy po jej zakończeniu. Będzie też koordynować badania z zakresu stosunków międzynarodowych w regionie, zwłaszcza w obliczu radykalnych, złożonych i trudnych do przewidzenia zmian ładu międzynarodowego i wzrastającego zapotrzebowania ośrodków politycznych Polski, Litwy i Ukrainy na wiedzę o tych przemianach.
Fot. UPH
SIEDLCE Wał rolniczy krusząco-ugniatający, przystosowany do pracy na wszystkich typach gleb i zapewniający optymalne warunki ich przygotowania przed siewem roślin, skonstruowali naukowcy z Instytutu Rolnictwa i Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Urządzenie może być również wykorzystywane do uprawy pożniwnej oraz wszelkich uproszczeń w uprawie roli. Umożliwia dobre kruszenie brył, zagęszczenie górnych warstw gleby, przy jednoczesnym spulchnieniu jej powierzchni, zapobiegające wysychaniu. Prototyp był testowany pod kątem wytrzymałości konstrukcji oraz oddziaływania na strukturę gleby m.in. na polu produkcyjnym w Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach należącej do UPH. Testy odbywały się też w Nowej Zelandii, Australii, Portugalii, Hiszpanii, Izraelu. Z wynalazku skorzystają właściciele rodzinnych gospodarstw rolnych, farmerzy specjalizujący się w produkcji roślinnej oraz prywatne podmioty prowadzące działalność rolniczą.
WARSZAWA System pozwalający na precyzyjne obrazowanie mózgów poruszających się zwierząt opracowali badacze z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, Łukasiewicz – Instytutu Mikroelektroniki i Fotoniki oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Nowatorski obrazowód, czyli elastyczne urządzenie umożliwiające monitorowanie aktywności neuronów, pomoże w zrozumieniu neurologicznych procesów, np. odpowiadających za formowanie się wspomnień czy uzależnień. Badania takie prowadzi się z wykorzystaniem myszy i szczurów, co wymaga korzystania ze zminiaturyzowanych urządzeń. Bardzo trudno jest za ich pomocą obserwować struktury znajdujące się w głębi mózgu. Urządzenie polskich badaczy przezwycięża tę barierę. Dzięki inżynierii genetycznej będzie można zmodyfikować neurony zwierzęcia tak, by ich aktywność była widoczna w postaci fluorescencji i obserwować te zmiany w czasie rzeczywistym. System umożliwia także obserwację aktywności genów związanych z procesami uczenia się czy neurodegeneracji, a więc gdzie i w jaki sposób tworzy się ślad pamięci w mózgu.
Fot. B. Motyka
STALOWA WOLA Trzy politechniki: Lubelska, Rzeszowska i Świętokrzyska, będą współpracować na rzecz nowoczesnych technologii w zakresie obronności i bezpieczeństwa, przemysłu zbrojeniowego oraz modernizacji polskiej armii. Celem Politechnicznej Sieci Obronności i Bezpieczeństwa jest wymiana wiedzy i doświadczeń oraz współtworzenie projektów badawczo-rozwojowych, co jest szczególnie istotne ze względu na odradzanie się przemysłu zbrojeniowego i potrzebę wspomagania go przez innowacyjne rozwiązania naukowe. – Chcemy włączyć się w szeroko rozumianą modernizację polskiej armii – zapowiada prof. Zbigniew Koruba, rektor PŚk. Wśród konkretnych rozwiązań, nad którymi będą pracować inżynierowie, są m.in. lufy do armatohaubic czy silniki do wozów bojowych.
WARSZAWA Blisko 409 tys. umów o udzielenie kredytu studenckiego zawarto w latach 1998–2022. W całości spłaconych zostało ok. 370 tysięcy pożyczek. Tylko w ub.r. banki przyznały kredyt 1280 studentom i doktorantom (wpłynęło 1612 wniosków). Najwięcej umów (87,3%) dotyczyło kredytu z wysokością miesięcznej transzy 1000 zł. Liczba kredytów studenckich objętych poręczeniem kapitału wraz z odsetkami od tego kredytu przez Bank Gospodarstwa Krajowego wyniosła 1014 (79,2%). Najczęściej wybieranym bankiem był PKO Bank Polski SA, z którym umowę o preferencyjny kredyt studencki podpisało ponad 82,9% kredytobiorców. Z umorzeń części lub całości kredytu w 2022 r. skorzystało 398 kredytobiorców, a od początku funkcjonowania systemu – ok 20,2 tys. kredytobiorców. Największa liczba umorzeń wynikała ze znalezienia się w grupie od 1 do 10%. najlepszych absolwentów uczelni (umorzenia od 20 do 50% kredytu).
WARSZAWA Ponad 8 tys. osób z 50 krajów zgromadziła największa w Europie konferencja dla kobiet w technologiach. Wiodącymi tematami piątej odsłony Perspektywy Women in Tech były zagadnienia sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego, deep techu, rozwiązań chmurowych, komputerów kwantowych i cyfrowej ekologii, a także WEB 3.0 i NFT. Na czterech scenach odbywały się wystąpienia ponad 150 mówców. Do tego uczestnicy mogli wziąć udział w 60 specjalistycznych warsztatach, 50 tech-talkach oraz jednej z 500 indywidualnych sesji w Mentoring Zone. Do młodych badaczek skierowano 4th Seminar for Computer Science Researchers – spotkanie poświęcone specyfice kariery zawodowej kobiet-naukowców w dziedzinie informatyki i dziedzin pokrewnych. Gościem specjalnym była Maria Klawe, rektorka Harvey Mudd College, za kadencji której liczba kobiet wśród studentów kierunków informatycznych, inżynierskich i fizyki wzrosła na uczelni z ok. 10 do 50% – to jedyny taki wynik na świecie.
Opracował Mariusz Karwowski
Współpraca: Marcin Behrendt, Marcin Czyżniewski, Katarzyna Dziedzik, Maciej Dzwonnik, Damian Gębarowski, Monika Jaskowiak, Lech Kryszałowicz, Agnieszka Książkiewicz, Magdalena Nieczuja-Goniszewska, Katarzyna Skałecka, Monika Stojowska, Krzysztof Szwejk, Maciej Ulita, Jadwiga Witek, Dominika Wojtysiak-Łańska, Łukasz Wspaniały
Wykorzystano serwisy prasowe szkół wyższych, placówek badawczych i instytucji otoczenia nauki.
Więcej aktualności na naszej stronie internetowejwww.forumakademickie.pl
