Jedną z przewidzianych w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce konsekwencji uzyskania przez dyscyplinę naukową w instytucji kategorii niższej niż B+ miała być utrata uprawnień akademickich przez ten podmiot. Wiązałoby się to z dużymi zmianami zarówno dla uczelni i instytutów naukowych, jak i samych doktorantów czy habilitantów. Minister edukacji i nauki postanowił złagodzić tego typu skutki tegorocznej parametryzacji w obszarze awansów naukowych, odpowiednio nowelizując PSWN. Celem nowelizacji jest „zabezpieczenie interesów doktorantów, jak również podmiotów prowadzących szkoły doktorskie, które podejmowały decyzje o tworzeniu pierwszych takich szkół w warunkach niepewności związanej z istotną zmianą zasad”. Ustawę z dnia 7 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce podpisał 10 maja prezydent RP Andrzej Duda.
Nowelizacja stwierdza, że doktorant nie może ponosić konsekwencji utraty uprawnień akademickich przez jednostkę naukową w wyniku uzyskania przez nią kategorii naukowej niższej niż B+. To instytucja prowadząca dotychczas szkołę doktorską, a trąca uprawnienia, ma pokryć „koszty postępowania w sprawie nadania (koszty uzyskania) stopnia doktora w trybie eksternistycznym” w sytuacji „braku zgody doktoranta na przeniesienie do innej szkoły doktorskiej lub braku możliwości podjęcia kształcenia przez doktoranta w innej szkole doktorskiej”. Gdyby uczelnia lub instytut nie wywiązał się z tego obowiązku, „minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki będzie mógł nałożyć na prowadzącego szkołę doktorską administracyjną karę pieniężną.”
Dalej ustawa reguluje „sposób kontynuowania postępowań o nadanie stopnia doktora habilitowanego w przypadku utraty przez podmiot habilitujący uprawnień do nadawania tego stopnia.” Będzie on zależał „od momentu, w którym nastąpi utrata uprawnienia.” Jeżeli stanie się to przed powołaniem komisji habilitacyjnej to „postępowanie zostanie przekazane do prowadzenia (innemu – red.) podmiotowi wskazanemu przez Radę Doskonałości Naukowej.” Gdyby instytucja straciła uprawnienia akademickie już po powołaniu komisji habilitacyjnej – „komisja ta będzie kontynuowała swoje prace, a podjęta przez nią uchwała wraz z pozostałą dokumentacją postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego zostanie przekazana podmiotowi wyznaczonemu przez Radę Doskonałości Naukowej.” To rada odpowiedniej dyscypliny naukowej tej instytucji na podstawie przekazanych informacji podejmie decyzję o nadaniu (lub odmowie nadania) habilitacji.
Nowelizacja doprecyzowuje też kwestie związane z wydłużeniem do 31 grudnia 2023 r. „terminu ostatecznego zakończenia przewodów doktorskich wszczętych na podstawie ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.” Umorzenie albo zamknięcie postępowania wszczętego na podstawie dotychczasowych przepisów „nastąpi jedynie w odniesieniu do postępowań, które we wskazanych terminach będą niezakończone w pierwszej instancji”, a w przypadku gdy podmiot prowadzący postępowanie uzyska „w tej dyscyplinie kategorię naukową C”, przewody doktorskie tam prowadzone będą mogły być kontynuowane przez inną instytucję wskazaną przez RDN. „W okresie przejściowym (od dnia uzyskania wyników pierwszej ewaluacji do dnia przyznania kategorii naukowych w wyniku kolejnej ewaluacji) podmioty, które uzyskają w poszczególnych dyscyplinach kategorię naukową B, będą mogły nadal kształcić doktorantów w tych dyscyplinach w prowadzonych przez nie szkołach doktorskich.”, co stanowi znaczne złagodzenie pierwotnych zapisów ustawy PSWN. Nowelizacja określa też szczegółowe warunki, na jakich podmiot prowadzący szkołę doktorską będzie mógł w tym przypadku kontynuować kształcenie doktorantów oraz będzie skutkować uzyskanie kategorii naukowej nie niższej niż B+ przez podmiot prowadzący szkołę doktorską.
(rat)
