Aneta Zawadzka
Bakterie. Słowo, na dźwięk którego uruchamia się u wielu osób ciąg negatywnych skojarzeń. Choroby, pandemie czy plagi to tylko kilka punktów z wyobrażonej listy zagrożeń. O tym, że sytuacja nie wygląda tak dramatycznie i wśród całego grona bakterii te naprawdę niebezpieczne stanowią niewielką część świata mikrobiologicznego, opowiada dr hab. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska, prof. Politechniki Śląskiej. W rozmowie z „Gazetą Uniwersytecką UŚ”, miesięcznikiem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (nr 295/2022), naukowczyni dzieli się swoją wiedzą dotyczącą mikroorganizmów, zwracając szczególną uwagę na ich dobroczynny wpływ na różne obszary naszego życia.
Warto więc cały czas pamiętać, że te niewidoczne gołym okiem drobnoustroje mogą być wykorzystywane zarówno w badaniach medycznych, jak i w procesach bioremediacyjnych gleby, wody oraz powietrza. Istniejąca w świecie różnorodność jest więc, jak widać, potrzebna, albowiem „im większa bioróżnorodność danego zbiorowiska organizmów, tym większa szansa na przeżycie ataku ze strony określonego szkodliwego czynnika dla biocenozy”. Potrzebne jest także utrzymanie zdrowego mikrobiomu w jelitach każdego z nas. Powinniśmy dbać o niego, wystrzegając się nadużywania leków, w szczególności antybiotyków, stosując odpowiednią dietę i zapewniając sobie odpowiednią ilość snu oraz ruchu. Jako że bakterie są żywymi organizmami, to reagują na każde ludzkie działanie. Dlatego tak istotne jest, zauważa rozmówczyni, by podejmowane na co dzień decyzje uwzględniały ten fakt. W praktyce oznacza to m.in. rozważne stosowanie preparatów bakteriobójczych, w tym np. mydeł antybakteryjnych. Wszystkie te środki usuwają bowiem część naturalnego mikrobiomu, pozbawiając w ten sposób człowieka niezbędnej bariery ochronnej.
Uniwersytet nowoczesny. Co dokładnie kryje się za tym sformułowaniem? Odpowiedzi udzielił „Biuletynowi AGH” (nr 165/2021) prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
W obszernym tekście znalazło się wiele refleksji na temat funkcjonowania uczelni ze stolicy Małopolski. W celu lepszego zobrazowania prezentowanych treści autor publikacji posłużył się modelem trójkąta równobocznego. Trzy schematy graficzne oparte na tej figurze geometrycznej mają, zdaniem prof. Lisa, w pełni oddać istotę i charakterystykę AGH. Boki pierwszego z nich, który nazwany został uniwersytetem z misją społeczną, tworzy nauka, współpraca z otoczeniem oraz kształcenie, rozumiane w tym kontekście jako wytwarzanie oraz przekazywanie wiedzy w oparciu o relację mistrz-uczeń. Drugi z trójkątów otrzymał miano uniwersytetu nauki i technologii. W tym przypadku na poszczególnych jego wierzchołkach znalazły się nauki podstawowe, a wśród nich nauki ścisłe i o Ziemi, potem nauki stosowane z inżynierią, technologią i zarządzaniem, i wreszcie nauki społeczne obejmujące ekonomię, socjologię i humanistykę. Trzeci trójkąt to uniwersytet wartości. Na jego krańcach znalazły się: społeczeństwo, wartości egzystencjalne, w tym m.in. wiedza podstawowa i stosowana, normy etyczne, a także umiejętności pracowników oraz studentów i wreszcie wartości materialne.
Jak zaznacza prof. Lis, nowoczesny uniwersytet powinien być uniwersytetem wartości. Tylko bowiem w takim modelu uczelnia wyższa będzie mogła wypełnić należną jej rolę, zapewniając sobie jednocześnie przetrwanie w konkurencyjnym środowisku.
Finanse to temat od zawsze zajmujący kadrę menadżerską. O tym, jak nimi zarządzać, by nie dać się zaskoczyć nieprzewidzianym sytuacjom, opowiada „Gazecie Uczelnianej” (nr 01/2022) Ilona Mróz, zastępca dyrektora generalnego ds. finansowych w Uniwersytecie Medycznym im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
Rozmówczyni, jak sama mówi, od lat jest związana z obszarem ochrony zdrowia, natomiast po raz pierwszy ma do czynienia z pracą na uczelni. W realizacji czekających ją zadań pomaga doświadczenie, jakie zdobyła, pracując jako dyrektor szpitala. Ta praktyka nauczyła ją m.in. zarządzania poprzez budżetowanie. Wyjaśniając specyfikę tego ostatniego pojęcia, interlokutorka wskazuje na korzyści płynące z faktu stosowania rozwiązania, które daje szansę każdej komórce organizacyjnej na uzyskanie realnego wpływu na kształt swojego budżetu i otwiera ścieżkę możliwości bieżącego monitorowania stanu posiadanych środków oraz szybkiego reagowania w przypadku, kiedy trzeba dokonać niezbędnych modyfikacji.
Ilona Mróz porusza także tematykę restrukturyzacji, wskazując na konieczność dokonania transformacji nie tylko w strukturze kosztów, ale także przychodów. To właśnie z potrzeby zmiany tych ostatnich wyłonił się pomysł poszerzenia możliwości finansowania uczelni. W skrócie chodzi o to, by nie poprzestawać na środkach pochodzących z subwencji czy państwowych dotacji, ale by optymalnie wykorzystywać posiadane przez uniwersytet zasoby, czy to lokalowe, czy osobowe. Docelowo uczelnia powinna stać się, jak chciałaby rozmówczyni, nie tylko miejscem pracy, ale nade wszystko wspólnotą, na kształt której każdy jej uczestnik powinien mieć realny wpływ.
Aneta Zawadzka
