Marek Wroński
Rys. Sławomir Makal
Sprawa nierzetelnych dyplomów MBA prywatnej warszawskiej uczelni Collegium Humanum – Szkoły Głównej Menadżerskiej króluje w polskich mediach od kilku miesięcy. Od połowy czerwca 2022 tematem tym zajmuje się red. Renata Kim wraz z red. Jakubem Korusem z „Newsweeka”. Ukazało się już wiele publikacji na temat uczelni i jej kierownictwa. Jednak pierwszy artykuł o nierzetelnej karierze naukowej głównego bohatera tej afery, opisujący plagiaty w doktoracie Pawła Czarneckiego, ówczesnego rektora Wyższej Szkoły Menedżerskiej, a potem Collegium Humanum, opublikowaliśmy na łamach „Forum Akademickiego” w lutym 2014, czyli 10 lat temu (zobacz Nierzetelny doktorat rektora, FA 2/2014). Mimo mocnych dowodów na przepisanie ok. 140 stron tekstu oraz przedstawienia dwóch recenzji potwierdzających ewidentny plagiat, ówczesna Rada Wydziału Teologii Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej nie unieważniła stopnia doktorskiego. Dlaczego tak się stało, objaśniam poniżej.
Dysertacja doktorska pt. Geneza, przebieg i skutki rozłamu w Starokatolickim Kościele Mariawitów w Polsce w roku 1935 została napisana przez Pawła Czarneckiego jakoby pod promotorstwem ks. bp. prof. dr. hab. Wiktora Wysoczańskiego (1939–2023). Jednak jesienią 2015 r. publicznie na uczelni stwierdził on, że z gotowym tekstem doktoratu przyszedł do niego ks. prof. Michał Czajkowski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Podkreślił, że ponieważ miał on cofniętą misję kanoniczną na nauczanie w Akademii Teologii Katolickiej (UKSW na bazie ATK powstał 3 września 1999 r. i ks. Czajkowski był tam czynnym nauczycielem akademickim, zatem ta informacja była nieprawdziwa – MW), więc formalnie zgodził się zostać promotorem. Trzeba wiedzieć, że ks. prof. W. Wysoczański był od 1983 r. biskupem starokatolickim, zaś w 1995 r. został zwierzchnikiem Kościoła Polskokatolickiego (to niewielki odłam kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, który nie uznaje jurysdykcji Watykanu i zezwala na małżeństwa księży). Co więcej, wówczas gdy biegł przewód doktorski, pełnił godność rektora ChAT (2002-2008). Recenzentem doktoratu został ks. prof. Michał Czajkowski (ur. 1934), promotor pracy magisterskiej P. Czarneckiego o podobnym tytule, obronionej niecałe kilka miesięcy wcześniej na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie. Był to jawny konflikt interesów, dlatego nie powinien on zostać powołany do oceny doktoratu. Drugim recenzentem został ks. prof. dr hab. Karol Karski (ur. 1940 r.), w latach 1996-2002 prorektor ChAT, a od 2009 r. przewodniczący warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego i znany teolog-ekumenista.
W piśmie z 20 lutego 2014 r. do przewodniczącego Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, prof. Antoniego Tajdusia, wnioskowałem o wznowienie przewodu doktorskiego z tego powodu, iż doktorat, o którym mowa, jest ewidentnym plagiatem. Oparto go na wcześniejszych książkach: Mariawityzm. Studium historyczne Stanisława Rybaka, wydanej przez Wydawnictwo LEGE, Warszawa 1992 r. oraz Rozłam w łonie Starokatolickiego Kościoła Mariawitów w 1935 roku autorstwa Krzysztofa Łojka, której wydawcą było Europejskie Kolegium Edukacji, Warszawa 2001.
Paweł Czarnecki jako rektor był zaufanym dr. Stanisława Dawidziuka (ur. 1935 r.), prezydenta i faktycznego właściciela Wyższej Szkoły Menedżerskiej. Działa ona do dziś pod nazwą Menedżerska Akademia Nauk Stosowanych z siedzibą przy ulicy Kawęczyńskiej 36 w Warszawie. Stanowisko rektora P. Czarnecki pełnił tam pięć lat: od 1 września 2013 r. do 31 sierpnia 2018 r. Zarzut plagiatu opisany w „Forum Akademickim” mocno uderzał w wizerunek uczelni, wcześniej już nadwyrężony licznymi artykułami na temat niechlubnej przeszłości jej prezydenta.
Energiczne działania w obronie jakoby „bezpodstawnie zaatakowanego” wówczas najmłodszego rektora w Polsce (ur. w 1980 r. miał wtedy 34 lata!) pojawiły się już na początku marca 2014 r. Głównym strategiem obrony w WSM był prof. dr hab. Wojciech Słomski (ur. 1969 r.). Ten socjolog, teolog, filozof i etyk doktoryzował się z filozofii religii w 1996 r. w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Habilitację uzyskał na Słowacji (25 IV 2002 r., Uniwersytet w Preszowie), podobnie jak trzy lata później profesurę prezydencką (29 XI 2005 r., również w Preszowie). Jest wieloletnim bardzo dobrym i zaufanym znajomym Czarneckiego i spiritus movens jego błyskawicznej kariery naukowej. To właśnie prof. Słomski jako przewodniczący Senackiej Komisji ds. Organizacji Kadry Akademickiej WSM zajął się budowaniem linii obrony. Na recenzenta plagiatowych zarzutów wskazał prof. dr. hab. Henryka Bednarskiego (1934–2023), wówczas 80-letniego, byłego komunistycznego aparatczyka z Bydgoszczy, który w okresie PRL-u był sekretarzem Centralnego Komitetu PZPR, a w latach 1987-88 zajmował stanowisko ministra edukacji w rządzie Zbigniewa Messnera. Kolejnym recenzentem został dr hab. Bazyli Nazaruk, wówczas ostatni rektor Wyższej Szkoły Menedżerskiej w Legnicy, zlikwidowanej w 2018 r. Obaj recenzenci od lat współpracowali z prof. Słomskim w radzie naukowej czasopisma „Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne”. Redaktorem naczelnym był wtedy dr Zdzisław Sirojć. Z kolei Paweł Czarnecki został w 2012 r. wiceprzewodniczącym rady naukowej czasopisma. Założony przez niego w czerwcu 2011 r. Instytut Studiów Międzynarodowych i Edukacji Humanum był spółką z ograniczoną odpowiedzialnością oraz z kapitałem 5 tys. zł. Początkowo służył jako wydawnictwo i przewodniczącym jego Rady Naukowej jest do dzisiaj prof. W. Słomski. To ISMiEH przejął w 2013 r. wydawanie czasopisma „Społeczeństwo i Edukacja”. Na redaktora naczelnego powołano wtedy P. Czarneckiego. Pismo przestało się ukazywać w 2018 r., kiedy powstało Collegium Humanum. Jego formalnym założycielem i właścicielem był i jest właśnie ISMiEH, którego 98% akcji ma P. Czarnecki. Jest tam także prokurentem.
Po otrzymaniu zamówionych recenzji, 28 kwietnia 2014 r. zebrała się Senacka Komisja ds. Organizacji Rozwoju Kadry Akademickiej WSM w Warszawie. Jej przewodniczącym był prof. W. Słomski, zaś wiceprzewodniczącym dr hab. Zdzisław Sirojć (habilitacja 2012, Uniwersytet w Preszowie, Słowacja). Z kolei doc. Kiejstut Szymański i mgr praw Bartłomiej Nowaczyński (rzecznik prasowy WSM) byli członkami komisji. Ponieważ prof. Słomski uznał, że ma konflikt interesów, formalnie wyłączył się z obrad.
Prof. Sirojć przedstawił obie opinie profesorskie, które zgodnie uznały, że bezpodstawnie i niesłusznie oskarżyłem P. Czarneckiego o plagiat. Autor doktoratu „w sposób właściwy cytuje i parafrazuje teksty w narracji swojej”, zaś „praca jest w pełni samodzielna i dobrze napisana. (…) Teza postawiona przez p. Marka Wrońskiego jest całkowicie nieuzasadniona”. Następnie odczytano oświadczenie prof. Słomskiego z 26 marca 2014 r. z którego wynikło, że książka Krzysztofa Łojka została wydana w 3 lata po obronie pracy doktorskiej, a na okładce jest błąd drukarski, gdyż ukazała się w 2007 r. a nie w 2001 r. Komisja uznała, że cała sprawa została przeze mnie nagłośniona medialnie i jest przejawem mojej frustracji. Zdecydowano, że sprawa zostaje zamknięta, zaś wypracowane materiały przekazane zostaną władzom ChAT oraz Centralnej Komisji. Akurat w tym czasie (kwiecień-maj 2014 r.) w Kancelarii Prezydenta Słowacji w Bratysławie oceniany był wniosek profesorski dr. hab. Pawła Czarneckiego, złożony przez Wyższą Szkołę Zdrowia i Pracy Socjalnej im. św. Elżbiety w Bratysławie.
Wbrew logice zdarzeń ani redakcja „Forum Akademickiego”, ani niżej podpisany tego „protokołu ustaleń” od kierownictwa WSM nigdy nie dostali. Co więcej, nie zażądano od nas wydrukowania jakiegokolwiek sprostowania.
Ciekawe jest, że mgr Krzysztof Łojek swój doktorat Metropolie Ostrołęki – studium antropologiczno-historyczne, którego promotorem był ks. prof. Edward Nawrot (1947–2005), obronił na UKSW w 2004 r. Z kolei habilitację z teologii uzyskał w 2008 r. na Słowacji. W latach 2009–2019 był zatrudniony jako profesor uczelniany w Wyższej Szkole Kadr Menedżerskich w Koninie. Jednak nigdy oficjalnie nie zareagował na to, że znaczna część jego książki została przejęta do doktoratu P. Czarneckiego. Nie dziwię się, bo jego opiekunem naukowym też był prof. W. Słomski.
Po otrzymaniu wniosku o wznowienie doktoratu P. Czarneckiego Centralna Komisja ds. Stopni i Tytułów poprosiła o ocenę sprawy prof. Iwonę Chrzanowską z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Z końcem kwietnia 2014 r. jej szczegółowa i bardzo rzetelna 11-stronicowa opinia była gotowa. Autorka potwierdziła w niej, że dysertacja P. Czarneckiego „zawiera szereg fragmentów identycznych z treścią publikacji Stanisława Rybaka, Mariawityzm. Studium historyczne, LEGE, Warszawa 1992 (…). Taki sam jest styl i język narracji analiz historycznych. (…) Zgodność treści obejmuje część rozdziału I., podrozdziały: 1.3., 1.4 niemal w całości, a także wcześniejsze i późniejsze krótsze fragmenty doktoratu. (…) Fragmenty mają najczęściej identyczną treść, czasami nieznacznie zmieniono warstwę językową wypowiedzi, co nie ma wpływu na sens informacji. Treści «zapożyczone» przeplatane są akapitami, których nie odnajduje się w publikacji S. Rybaka”. Jak stwierdziła recenzentka, P. Czarnecki „powołuje się na publikację S. Rybaka, tak w tekście podstawowym, wskazując na skorzystanie z ok. 20 stron jego publikacji, jak i w bibliografii. To właśnie rozdział I. (obejmujący strony 14-87 na 230 stron dysertacji – bez wykazu skrótów, bibliografii i aneksów) wykazuje bardzo wiele podobieństw do analiz dotyczących zakresu, jak i uszczegółowienia prezentowanych wydarzeń, a również wspominanej już warstwy stylistycznej, sposobu narracji, jest «bliźniaczo» podobny do tekstu publikacji S. Rybaka”.
Z kolei odnosząc się do analizy dotyczącej identyczności doktoratu z książką Łojka: „Rozdział II w dużej (zdecydowanej) części, a także rozdział III do podrozdziału 3.4., rozdział IV niemal w całości są identyczne z treścią publikacji Krzysztofa Łojka, Rozłam w łonie Starokatolickiego Kościoła Mariawitów w 1935 roku (studium historyczne), EKE, Warszawa 2001. Analogie dotyczą treści obu rozpraw, tożsamości źródeł, treści przypisów nie tylko w nocie bibliograficznej, ale i sensie, dosłowności dopowiedzeń, wyjaśnień w nich zawartych. Analogiczna jest nie tylko treść, ale również tytuły podrozdziałów obu prac”. Zabrakło jakiegokolwiek odniesienia bibliograficznego do w/w książki.
W dalszej analizie prof. Chrzanowska wzięła pod uwagę przesłane do CK oświadczenie prof. W. Słomskiego z 17 kwietnia 2014 r., że udostępnił zarówno p. Czarneckiemu, jak i p. Łojkowi swoje niewykorzystane materiały dotyczące Kościoła Mariawitów, nie informując ich o tym fakcie. Zwracam uwagę, że W. Słomski był autorem 71-stronicowej książki Polscy Starokatolicy, Warszawa 1997, Wyd. Mix. Jednak ważnym argumentem był fakt formalnego wykazania przez prof. W. Słomskiego (wydawcę książki), że ta publikacja Łojka została w rzeczywistości wydrukowana w 2007 r. a nie w 2001 r., jak wskazuje okładka. Z tego powodu biegła uznała, że nie można w tym aspekcie postawić zarzutu plagiatu dysertacji Pawła Czarneckiego, gdyż książkę Łojka wydano trzy lata później i z tego logicznie wynika, że to ten ostatni splagiatował treść doktoratu.
Mimo tego, że jeden z dwóch plagiatowych zarzutów został obroniony, ten który się ostał, był na tyle poważny, iż prof. I. Chrzanowska uznała, że dysertacja jest niesamodzielna i narusza prawa autorskie S. Rybaka i należy ją wznowić.
Prezydium CK 26 maja 2014 r. wznowiło przewód doktorski i sprawę po dwóch miesiącach przesłało do ChAT. Tam 26 września 2014 r. powołano dwóch nowych recenzentów: ks. prof. Stanisława Nabywańca (ur. 1958 r.) z Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz ks. prof. dr. hab. Artura Mezglewskiego (ur. 1960 r.), kierownika Katedry Prawa Administracyjnego z Uniwersytetu Opolskiego.
Opinia ks. prof. Nabywańca była pozytywna dla doktoratu P. Czarneckiego. Przedstawiono dokładnie przebieg działań Komisji Senackiej ds. Kadr WSM, nie zauważając sprzeczności. Recenzent zacytował oświadczenie P. Czarneckiego, że jego doktorat jest rzetelny, nie narusza praw autorskich innych osób, a jego osiągnięcia naukowe są „wynikiem ciężkiej i sumiennej pracy i efektem wielu wyrzeczeń”. Przytoczył oświadczenie prof. Słomskiego, że książka K. Łojka wyszła w 2007 r. Opisał też opinie oddalające zarzuty plagiatu przedstawione przez prof. H. Bednarskiego oraz prof. B. Nazaruka. Recenzent podał też, że 22 września 2014 r. prof. Czarnecki zwrócił się do dziekana Wydziału Teologii ChAT o zawieszenie postępowania wznowieniowego. Motywował to faktem, że wystąpił jednocześnie do Centralnej Komisji „o usunięcie naruszenia prawa, jakim jest wznowienie jego przewodu doktorskiego”, gdyż plagiat uległ przedawnieniu. Oba organy nie odpowiedziały na jego wnioski. W dalszej części recenzji ks. prof. Nabywaniec skrytykował książkę Rybaka jako opatrzoną zbyt ubogą bibliografią. Podkreślił też, że zarówno jej autor, jak i doktorant, czerpali z tych samych źródeł, stąd pojawiają się liczne zbieżności tekstu. Wydaje się, że chodzi o to, iż są podawane dosłownie wypisy z dokumentów archiwalnych, źródłowych, ale p. Rybak je przytaczał 12 lat wcześniej. Jest to błąd metodologiczny, za który odpowiada promotor. W konkluzji prof. Nabywaniec uznał, „że osąd dr hab. Marka Wrońskiego opiera się na zewnętrznej płaszczyźnie podobieństw. W moim przekonaniu nie doszło do bezprawnego zawłaszczenia cudzego dorobku naukowego, czyli plagiatu, a jedynie do nieumiejętnego i niefrasobliwego korzystania ze źródeł, zarówno przez S. Rybaka jak i P. S. Czarneckiego. Co do tego ostatniego, jako pretendującego do stopnia naukowego doktora, bardziej to go obciąża odpowiedzialnością, a jak się okazuje, również przykrymi skutkami”.
Druga szczegółowa, licząca 15 stron recenzja sporządzona została przez ówczesnego profesora prawa administracyjnego i znawcy prawa wyznaniowego, ks. prof. Artura Mezglewskiego z Uniwersytetu Opolskiego (pracował tam w latach 2012-2018). Wcześniej zatrudniony był na KUL w Lublinie, a obecnie jest kierownikiem Katedry Prawa Publicznego Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie. Recenzja była jednoznacznie negatywna. Autor podkreśla, że merytoryczna część doktoratu (bez wstępu, zakończenia, bibliografii itp.) to 206 stron tekstu, w którym zaledwie 29 stron jest bez przejęć z książek Rybaka i Łojka. Na pierwszą pozycję P. Czarnecki powoływał się w przypisach dolnych zaledwie ośmiokrotnie, przy czym kilkakrotnie nieprecyzyjnie. Recenzent zamieścił aż trzy rodzaje konkordancji, które pokazują miejsce, zakres i niekiedy dosłowny obraz zapożyczeń z książki Rybaka.
Zapożyczenia z książki Łojka w doktoracie P. Czarneckiego prof. Mezglewski skomentował tak: „Różnice pomiędzy tekstem dysertacji, znajdującym się na stronach 94-103, 108-157, 159-170, 173-176, 194-219, a tekstem książki K. Łojka są tak niewielkie, iż można śmiało twierdzić, iż teksty te są bliźniacze. Identyczny jest tekst główny, ale również przypisy”. Odnosząc się do faktu, iż „udowodniono”, że książkę Łojka wydrukowano jakoby w 2007 r., recenzent uważa, iż zapewne obaj autorzy zaczerpnęli tożsamy tekst z nieznanego innego źródła, które nazwał „źródłem Q”. Sugerował, że być może to Łojek jest autorem tego nieznanego tekstu. Odniósł się też „do oświadczenia prof. Słomskiego z 10 marca 2014 r., zawierającego sugestię, że dwa identyczne teksty zauważone w porównywanych pracach powstały niezależnie od siebie, na podstawie materiałów (dokumentów, wycinków prasowych, kserokopii oraz innych materiałów dotyczących starokatolicyzmu), które prof. Słomski zebrał i przekazał jednocześnie „zainteresowanym tematyką starokatolicką, a szczególnie tematyką mariawicką p. K. Łojkowi oraz p. P. Czarneckiemu”. W opinii recenzenta „sugestia ta jest niedorzeczna – nie jest bowiem rzeczą praktycznie możliwą, aby dwóch autorów napisało jednocześnie identyczny ponad 120-stronicowy tekst, zawierający identyczne przypisy, a w dodatku identyczne aneksy, nawet w sytuacji, gdyby dysponowali identycznym materiałem źródłowym”. Podkreślił, iż prof. Słomski nie jest wiarygodny w tej sprawie, gdyż pracuje na uczelni, gdzie rektorem jest doktorant, dlatego zachodzi „ewidentny stosunek podległości”. W podsumowaniu recenzent uznał, że praca doktorska powstała „z naruszeniem prawa autorskiego oraz dobrych obyczajów w nauce”. Z tego powodu uchwała o nadaniu stopnia doktora teologii powinna zostać uchylona.
Rada Wydziału Teologicznego ChAT w związku z otrzymaniem dwóch przeciwstawnych recenzji, powołała 3 marca 2015 r. trzeciego recenzenta, którym został ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz, były dziekan Wydziału Teologicznego UAM w Poznaniu. Ku zdziwieniu wszystkich, ten po prawie dwóch miesiącach, 29 kwietnia 2015 r., odmówił sporządzenia recenzji, powołując się na otrzymany 19 marca 2015 r. list od Pawła Czarneckiego. Motywował to tym, że jakoby „istotą sporu stają się kwestie formalnoprawne między uczelnią, p. Czarneckim i Centralną Komisją ds. Stopni i Tytułów”, co jak można się zorientować z powyższego tekstu i dokumentacji, nie było prawdą. Różne są wykręty recenzentów…
Powołano więc na recenzenta ks. prof. Zygmunta Zielińskiego (ur. 1931 r.), byłego kierownika Katedry Historii Kościoła w XIX i XX wieku w Instytucie Historii KUL w Lublinie. Jego krótka czterostronicowa opinia stwierdzała, że ze względu na wcześniejsze powstanie niż książka Łojka, doktorat nie jest plagiatem tekstu tego autora. Natomiast „poważne części pracy doktorskiej p. Czarneckiego zawierają zapożyczenia dosłowne z pracy p. Stanisława Rybaka. Znaczy to, iż występują tam duże fragmenty pracy Rybaka bez cudzysłowu i odnośnika do tejże pracy, a jedynie w 6 przypadkach autor powołuje się na pracę Rybaka. (…) Identyczne teksty zachodzą wszakże w trzech branych tu pod uwagę pracach: p. Czarneckiego, p. Rybaka i p. Łojka. Mogę tylko stwierdzić istnienie takich zależności, natomiast nie jestem w stanie wskazać na ich genezę”.
Posiedzenie Komisji do spraw Przewodów Doktorskich Wydziału Teologicznego, składającej się z czterech osób: prof. prawa i teologii Tadeusza J. Zielińskiego (przewodniczącego) oraz członków: abp. dr. hab. Jeremiasza Jana Anchimiuka (1943–2017), bp. prof. Wiktora Wysoczańskiego oraz dr. hab. Jakuba Slawika, prof. ChAT i ówczesnego prodziekana, odbyło się 29 października 2015 r. Wszyscy zebrani zapoznali się z treścią trzech recenzji wznowieniowych. W głosowaniu nad projektem uchwały RW proponującej unieważnienie doktoratu p. Czarneckiego dwaj członkowie, profesorowie Anchimiuk i Wysoczański, zagłosowali za utrzymaniem stopnia, natomiast profesorowie: Zieliński i Slawik głosowali za odebraniem nierzetelnego doktoratu. Głosowanie pozostało nierozstrzygnięte.
Muszę skomentować, iż komisji z parzystą liczbą członków raczej się nie powołuje, aby głosowania nie kończyły się patem, czyli brakiem rozstrzygnięcia. Z kolei prof. Wysoczański, jako promotor plagiatowego doktoratu i z tego powodu mający konflikt interesów, powinien być wykluczony z głosowania, co się nie stało i narusza zasady rzetelności akademickiej.
Zaraz potem, o godz. 12, miało miejsce posiedzenie Rady Wydziału Teologicznego, na którym przedstawiono propozycję uchwał w sprawie odmowy przyjęcia rozprawy doktorskiej P. Czarneckiego i odmowy dopuszczenia jej do publicznej obrony oraz stwierdzenia nieważności postępowania w sprawie nadania mu 17 czerwca 2004 r. stopnia doktora. Na posiedzenie jako gość przybył ówczesny rektor ChAT, ks. prof. Bogusław Milerski. Obrady prowadził prodziekan Jakub Slawik, prof. ChAT, który przywitał przybyłych dwóch recenzentów: ks. prof. Zygmunta Zielińskiego oraz ks. prof. Artura Mezglewskiego. Trzeci recenzent, ks. prof. Stanisław Nabywaniec z Rzeszowa, mimo wcześniejszego potwierdzenia, nie przybył, informując prodziekana porannym mailem, że go nie będzie ze względów zdrowotnych.
Prof. Slawik przedstawił przebieg „tej nieprzyjemnej dla wydziału sprawy”. Obecni recenzenci omówili treść i konkluzje swych opinii. W dyskusji pierwszy zabrał głos promotor doktoratu, ks. prof. Wysoczański. Przyznał, iż otrzymał gotową już pracę doktorską p. Czarneckiego. Uważa, że należy utrzymać ten doktorat, gdyż „w innym przypadku ChAT czekają kolejne procesy”. Następnie wypowiedział się dr hab. Andrzej P. Kluczyński, iż recenzje ewidentnie potwierdzają plagiat doktoratu. Oświadczył, że nie rozumie, dlaczego komisja doktorska miała w tej kwestii jakiekolwiek wątpliwości. W dodatku jasno wynika z oświadczenia prof. Słomskiego, że „Paweł Czarnecki wykorzystał nieswoje ustalenia naukowe”. Innych głosów w dyskusji nie było. Po przedstawieniu treści uchwały odbyło się tajne głosowanie. Dziewięć osób było za odebraniem stopnia, 8 przeciwko, a jedna osoba się wstrzymała. Sprawa nie została rozstrzygnięta, ale w opinii Biura Centralnej Komisji była formalnie zamknięta.
Przyczyną takiego „obrazu głosowania” – jak usłyszałem wtedy niepotwierdzoną nigdy informację – był list od jednego z dostojników warszawskiego Kościoła do obydwu biskupów profesorów, aby w sprawie doktoratu „wybaczyć, jak i wam jest wybaczane”.
Jednak takie „załatwienie” tej znanej w Warszawie i w Polsce sprawy wywołało oburzenie grupy siedmiu profesorów z Wydziału Teologicznego ChAT. Zwrócili się oni w połowie lutego 2016 r. do Centralnej Komisji o ponowne wznowienie doktoratu naruszającego prawa autorskie innych osób. Motywowali to faktem zakulisowych nacisków, w tym pism doktoranta P. Czarneckiego do recenzentów, co spowodowało rezygnację ks. prof. Pawła Bortkiewicza z recenzowania. Pismo podpisali: prof. Włodzimierz Wołosiuk (ówczesny dziekan), dr hab. Jakub Slawik (ówczesny prodziekan), prof. Janusz Maciuszko (zm. 2017 r.), bp prof. Jerzy Pańkowski, prof. Tadeusz J. Zieliński, dr hab. Andrzej Kludzyński oraz dr hab. Kalina Wojciechowska.
Prezydium Centralnej Komisji 21 marca 2016 r. przychyliło się do tego wniosku i ponownie wznowiło przewód doktorski. Zażądano od Rady Wydziału Teologicznego ChAT zbadania, „czy fragmenty dysertacji doktorskiej dr. Pawła Czarneckiego spełniają warunki oryginalnego rozwiązania problemu naukowego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym”. Potępiono też „próby dr. P. Czarneckiego oddziaływania na członków Rady Wydziału i recenzentów, mające na celu wpływanie na ich stanowisko w sprawie oceny stawianych zarzutów plagiatowych. Działania tego typu są prawnie niedopuszczalne, stanowią też jaskrawe naruszenie dobrych obyczajów w nauce”.
Niestety z przykrością muszę napisać, że ChAT z tym wnioskiem dalej już nic nie zrobiła, gdy w latach 2016-2020 rektorem uczelni ponownie był ks. dr hab. Bogusław Milerski, prof. ChAT. Nad sprawą zawisł „szklany sufit”. O powodach nikt nie chciał ze mną rozmawiać, nawet nieoficjalnie. Uważam, że jest to spowodowane tym, iż ta chrześcijańska uczelnia założona dla kilku mniej licznych w Polsce kościołów chrześcijańskich, opiera się na trzech „skrzydłach religijnych”. Pierwsze jest ewangelicko-protestanckie, drugie prawosławne, a trzecie starokatolickie. Od lat na uczelni jest przestrzegana swoista „równowaga władzy i wpływów”. Dlatego, gdy po prośbie katolickiego dostojnika dwaj „przywódcy skrzydeł” sprzeciwili się unieważnieniu doktoratu, na uczelni nic nie można było zrobić.
Mogła w to wkroczyć Centralna Komisja, która do końca 2020 r. miała narzędzie do odbierania lub czasowego zawieszenia uprawnień do nadawania stopni naukowych. Taka sankcja zmusiłaby ChAT do działania. Jednak tak się nie stało, mimo iż Prezydium CK odmówiło w czerwcu 2019 r. umorzenia drugiego postępowania wznowieniowego, o co wystąpił Paweł Czarnecki. Zatem oba postępowania wznowieniowe są do dzisiaj formalnie otwarte, gdyż pierwszego nie umorzono ani nie zostało ono zamknięte prawomocną uchwałą CK. Jednak przepisy, na podstawie których je wszczęto, wygasły, gdy od stycznia 2021 r. zadania CK przejęła Rada Doskonałości Naukowej i ostatecznie wygasła ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym z 2003 r.
Na początku marca 2024 r., kiedy ponownie zająłem się sprawą tego doktoratu, odkryłem, że książka K. Łojka, którą jakoby wydano w 2007 r., to jego praca magisterska, obroniona w 2001 r. pod tym samym tytułem na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych UKSW. Promotorem był ks. prof. Jerzy Myszor. Znaczy to, że książka jest wtórna w stosunku do pracy magisterskiej i po prostu zawiera jej treść. Stąd zarzuty plagiatu z książki Łojka są ponownie ważne i aktualne.
Złożyłem zatem 24 marca 2024 r. wniosek do obecnego rektora ChAT, abp. prof. Jerzego Pańkowskiego, o stwierdzenie z urzędu nieważności decyzji w sprawie nadania stopnia doktora P. Czarneckiemu. Obecny rektor jest jednym z wymienionych wcześniej „siedmiu wspaniałych” profesorów, zaś uczelnia ma nowych, młodych i rzetelnych samodzielnych nauczycieli akademickich na Wydziale Teologicznym. Dodatkowo utrzymywany wcześniej nad tym doktorantem w ChAT „parasol” religijno-polityczny nagle się zamknął… Wierzę, że tym razem doktorat Pawła Czarneckiego zostanie skutecznie unieważniony. Zasługuje na to.
Opisana historia pokazuje, że papier wszystko zniesie. Znajomości i poplecznictwo mają się w naszym kraju nieźle. Brakuje skutecznych przepisów do walki z nierzetelnością naukową. Wykorzystując ostatnio zamknięty „parasol polityczny”, zwracam się do ministra Dariusza Wieczorka, aby wystąpił do prezydenta Andrzeja Dudy o cofnięcie odznaczenia państwowego, Srebrnego Medalu za Długoletnią Służbę, nadanego Pawłowi Czarneckiemu na wniosek poprzedniego ministra. Medal ten, przyznany przez prezydenta 12 maja 2023 r., wręczył rektorowi ówczesny dyrektor generalny ministra edukacji i nauki Stanisław Adamiec podczas inauguracji roku akademickiego w Collegium Humanum 26 października 2023 r. Ta prośba zasługuje na uwzględnienie, gdyż prawo pozwala na odebranie medalu, „gdy odznaczony dopuścił się czynu, wskutek którego stał się niegodny odznaczenia”. Wierzę, że tak się stanie.
Dr hab. n. med. Marek Wroński jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Kaliskiego. Zajmuje się patologią nauki od 26 lat.
