Uniwersytet kopernikański w Roku Kopernika

Fot. Andrzej Romański

Prof. Andrzej Sokala, rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, mówi o związkach swojej uczelni z jej patronem.

Jako uniwersytet, którego patronem od 1945 roku jest najwybitniejszy polski uczony, już kilka lat temu rozpoczęliśmy przygotowania do obchodów jubileuszu 550-lecia urodzin Mikołaja Kopernika. Postanowiliśmy zorganizować Światowy Kongres Kopernikański. Zaprosiłem do współpracy rektorów dwóch uniwersytetów związanych w różnych sposób z postacią wielkiego astronoma. Chodzi o Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, gdzie Kopernik studiował oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, gdyż jego siedziba, Olsztyn, jest stolicą Warmii, a Kopernik nie dość, że kierował obroną olsztyńskiego zamku przed Krzyżakami, to przez wiele lat był kanonikiem warmińskiej kapituły katedralnej. Obchody jubileuszu zainaugurowaliśmy zatem w Toruniu w dniu święta UMK, które przypada 19 lutego, w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Potem obrady kongresu przeniosą się do Krakowa i Olsztyna, gdzie w maju i czerwcu odbędą się kolejne sesje, a na podsumowanie uroczystości i debat znów wrócimy we wrześniu do Torunia, gdzie zakończymy świętowanie tego wspaniałego jubileuszu.

W 550 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, 19 lutego w auli UMK na Bielanach dokonaliśmy symbolicznego otwarcia Światowego Kongresu Kopernikańskiego. Wspaniałym wykładem uświetnił ten moment pochodzący z Kanady prof. James Peebles, astronom z Uniwersytetu Princeton, laureat Nagrody Nobla w 2019 roku w dziedzinie fizyki. Nasze obchody rozpoczęliśmy od mszy św. W Katedrze św. Janów, bo tam znajduje się chrzcielnica, w której, wedle wszelkiego prawdopodobieństwa, był chrzczony Mikołaj Kopernik. Jest tam kaplica rodziny Kopernika, w której najpewniej modlił się młody Mikołaj Kopernik zanim wyruszył w świat, kształcić się najpierw w Krakowie, a potem na słynnych uniwersytetach włoskich. Złożyliśmy też – jak co roku – wiązanki kwiatów pod pomnikiem Kopernika na toruńskim Starym Rynku.

Nasz uniwersytet związany jest z Kopernikiem nie tylko w ten sposób, że jest on jego patronem, ale także przez badania nad życiem i dziełem tego wybitnego uczonego. W strukturze uniwersytetu jest Centrum Badań Kopernikańskich, kierowane przez prof. Krzysztofa Mikulskiego, badacza życia i dzieła Kopernika. W Piwnicach pod Toruniem mamy Obserwatorium Astronomiczne z radioteleskopem, który niedawno został odmalowany specjalną farbą wzmacniającą jego możliwości obserwacyjne. Astronomia to ważny element łączący uniwersytet w dziedzictwem kopernikańskim. Uprawiamy też badania w innych dziedzinach, w których pracował nasz patron, choćby medycynę czy prawo.

Najbardziej jednak widocznym elementem wskazującym nasze związki z patronem uniwersytetu jest dekoracja budynków kampusu bielańskiego, który powstał w pięćsetną rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Chodzi mi o panneau na ścianie budynku, w którym mieści się nasza aula stworzone przez Stefana Knappa, polskiego malarza i rzeźbiarza z Londynu. Ma ono postać kilkudziesięciu wielobarwnych płyt z kolistymi kompozycjami, nawiązującymi do symboliki astralnej, z portretem Kopernika w lewym górnym narożniku. Nie pozwala to na jakąkolwiek wątpliwość co do tego, gdzie podróżny odwiedzający Toruń się znajduje. Artystycznych elementów kopernikańskich jest na uniwersytecie więcej.