logo
FA 3/2023 życie naukowe

Marek Wroński

Pięć retrakcji

Pięć retrakcji  1

Rys. Sławomir Makal

Wydaje się, że cała ta sprawa wynikła ze znacznie obniżonych w 2018 r. wymagań awansowych, zwłaszcza w stosunku do kandydatów na profesorów, czego skutkiem jest pęd, aby zostać jak najszybciej doktorem habilitowanym lub profesorem tytularnym, jak również z niepohamowanej ambicji posiadania wielu wysoko punktowanych artykułów w bardzo krótkim czasie.

Na początku marca 2022 r. do redakcji kwartalnika „Postępy Mikrobiologii” (IF 1,1), wydawanego w Warszawie przez Polskie Towarzystwo Mikrobiologów, wpłynął maszynopis pracy poglądowej pt. Obecnie akceptowane i zalecane metody badania lekowrażliwości dermatofitów, autorstwa dr. hab. Sebastiana Gnata, profesora uczelni w Zakładzie Mikrobiologii Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, dr. Mariusza Dyląga, adiunkta w Instytucie Genetyki i Mikrobiologii Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, lek. wet. Dominika Łagowskiego, doktoranta oraz asystenta Zakładu Mikrobiologii Weterynaryjnej Katedry Przedklinicznych Nauk Weterynaryjnych UPL oraz prof. dr hab. Anety Nowakiewicz, kierownika tego zakładu, a równocześnie prodziekana Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UPL i wiceprzewodniczącej Rady Dyscypliny Weterynaria.

Pracę wysłano do recenzenta, znawcy tematu, który w końcu kwietnia 2022 r. przesłał swoją negatywną opinię. Z oburzeniem poinformował redakcję, iż maszynopis jest podobny zarówno pod względem formy, jak i treści do artykułu hinduskich autorów, opublikowanego w 2019 r. w „Indian Dermatology Online Journal” 10, 225-233, i zawiera zapożyczenie z tej pracy. Zdaniem recenzenta, to w dużej mierze plagiat naukowy ze względu na zachowanie układu rozdziałów oraz tłumaczenie z angielskiego dużych fragmentów pracy zespołu prof. Sunila Dogra, wybitnego dermatologa z Postgraduate Institute of Medical Education and Research w Chandigarh w Indiach. Polski maszynopis miejscami został poszerzony o własne poglądy autorów. Recenzent też oznajmił, że z ciekawości sprawdził inny, już wydrukowany artykuł lubelskiego zespołu pt. Mechanizmy powstawania oporności dermatofitów na substancje przeciwgrzybicze, autorstwa D. Łagowskiego, S. Gnata, A. Nowakiewicz („Postępy Mikrobiologii”, 2020, 59,2, 153-165). Znalazł tam znaczne fragmenty tekstu przetłumaczone z artykułu brazylijskiej profesor genetyki molekularnej Nice Marii Martinez-Rossi (Wydział Lekarski Uniwersytetu w Sao Paulo) i współautorów: Dermatophyte resistance to antifungal drugs: mechanisms and prospectus, opublikowanego w prestiżowym czasopiśmie (IF 6) „Frontiers in Microbiology” w 2018 r. Recenzent wyraził sprzeciw wobec takich nieetycznych praktyk. Jego zdaniem druk takich opracowań nie ma sensu, gdyż większość polskich badaczy oraz doktorantów zna angielski w stopniu pozwalającym na zrozumienie prac oryginalnych.

Redaktor Działu Mikrobiologii kwartalnika, dr hab. Henryk Krukowski, adiunkt Zakładu Mikrobiologii Katedry Higieny Zwierząt i Zagrożeń Środowiskowych Wydziału Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki UPL, natychmiast poinformował 25 kwietnia 2022 r. całą czwórkę niedoszłych autorów, że maszynopis ich publikacji został odrzucony i nie będzie wydrukowany. Zaznaczył, iż sprawa jest poważna oraz załączył recenzję anonimowego recenzenta. Na jego email zareagował po dwóch tygodniach dr hab. Sebastian Gnat, prof. UP, który był pierwszym autorem maszynopisu oraz autorem-korespondentem (osobą odpowiedzialną za kontakt z redakcją). Nie odniósł się do zarzutu plagiatu, natomiast polemizował ze stanowiskiem recenzenta, iż „tego typu prace są niepotrzebne i środowisko mikrobiologów może korzystać wyłącznie z artykułów anglojęzycznych”. W jego opinii „Czytelnikami naszych artykułów są studenci różnych kierunków przyrodniczych i medycznych, laboranci, nauczyciele, także niejednokrotnie akademiccy poszukujący literatury specjalistycznej”. Pozostali współautorzy nie uznali za stosowne odpowiedzieć i dyplomatycznie przemilczeli zasygnalizowane im poważne naruszenie rzetelności autorskiej.

Dalsze kroki redakcji

Odkrycie zapożyczeń w obu artykułach zespołu naukowców z UP w Lublinie zaniepokoiło prof. Jacka Bieleckiego, od 2012 roku redaktora naczelnego „Postępów Mikrobiologii”. Nigdy wcześniej się nie zdarzyło, aby redakcja odkryła jakiś plagiat, aczkolwiek nie sprawdzano wpływających maszynopisów programem antyplagiatowym, co dzisiaj powinno być standardem. Polegano na rzetelności autorów oraz wiedzy, znajomości tematu i dociekliwości recenzentów. Stąd informacja o wykryciu nierzetelności zelektryzowała sekretariat redakcji: trzech nauczycieli akademickich Wydziału Biologii UW, bliskich współpracowników redaktora naczelnego. Prof. Bielecki od razu na przełomie kwietnia i maja 2022 r. zapoznał się z przesłanymi przez dr. hab. Henryka Krukowskiego materiałami, a znając dobrze angielski, potwierdził spostrzeżenia i opinię recenzenta. Podobne było zdanie jego „prawej ręki”, dr. hab. Radosława Stachowiaka, od 2016 r. pełniącego funkcję zastępcy redaktora naczelnego, zaś wcześniej przez dwa lata sekretarza redakcji. W związku z odkrytym zapożyczeniem już w maju 2022 r. podjęto formalną decyzję redakcyjną o odrzuceniu maszynopisu artykułu pt. Obecnie akceptowane i zalecane metody badania lekowrażliwości dermatofitów, którego pierwszym autorem był dr hab. Sebastian Gnat.

O odkrytych nierzetelnościach autorskich poinformowano w połowie maja Zarząd PTM i jego prezesa, prof. Stefana Tyskiego, em. kierownika Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej WUM. Od razu wywiązała się dyskusja, zapoczątkowana pytaniem prof. Bieleckiego, czy lek. wet. Dominik Łagowski powinien otrzymać przyznaną mu 29 kwietnia 2022 r. I nagrodę naukową PTM im. Edwarda Mikulaszka w wysokości 5 tys. zł za cykl 6 publikacji (pięć z nich weszło do doktoratu!). Aczkolwiek do tych oryginalnych publikacji w języku angielskim nie ma zastrzeżeń, to jego zdaniem, nie powinien być nagrodzony, gdyż nawet jedna nierzetelna publikacja kładzie się cieniem na sylwetce laureata, a to wpływa na prestiż Towarzystwa. Zarząd podzielił to stanowisko, uchylając 15 czerwca 2022 r. uchwałę o przyznaniu nagrody D. Łagowskiemu.

Redakcja „Postępów Mikrobiologii” stwierdziła także, że zespół prof. Anety Nowakiewicz opublikował w kwartalniku łącznie siedem artykułów przeglądowych, z których po dokładnym sprawdzeniu przez redakcję pod kątem ewentualnych zapożyczeń i powtórzeń dwie prace zostały uwolnione od takich zarzutów. Pozostałe uznano za naruszające dobre praktyki autorskie. Redaktor naczelny prof. Bielecki 27 czerwca 2022 r. formalnie zawiadomił wszystkich współautorów, że praca D. Łagowskiego i wsp. (czyli wydrukowany artykuł przeglądowy odkryty w kwietniu 2022 r. przez anonimowego recenzenta) ulegnie retrakcji.

Naczelnemu dwa dni później odpisał prof. Gnat, iż nie miał zamiaru narazić redakcji na jakiekolwiek problemy, ponieważ czasopismo „Postępy Mikrobiologii” bardzo ceni. Jego zdaniem, układ i zakres treści obu prac nie są całkowicie zgodne, gdyż zamiarem autorów polskiego artykułu było przedstawienie leków z mechanizmami działania i omówienie zjawiska oporności. Dodał, iż literatura cytowana przez jego zespół autorski różni się znacznie od tej z oryginalnej pracy ze względu na fakt weryfikacji wszystkich informacji i docierania do ważnych publikacji. Stwierdził, iż zarzut plagiatu nie określa stopnia podobieństwa i zgodności obu prac, a słowo „obszerne” jest bardzo ogólnikowe. Podkreślił, iż nie ukrywa czekających na niego bardzo poważnych konsekwencji zawodowych w związku z unieważnieniem prac. Budował przez wiele lat swój warsztat badawczy i doświadczenie w zakresie mykologii. Obecna sytuacja powoduje, że wobec współpracowników ma znaczny dług. Opinia o nierzetelności publikacji i konieczność długotrwałego odbudowywania prestiżu naukowego to poważna konsekwencja niezamierzonego działania. Decyzja redaktora naczelnego o retrakcji jest druzgocąca, stąd ponownie prosi o jej rozważenie.

Prof. Bielecki odpowiedział, że „w retraktowanym artykule znajdują się bardzo duże fragmenty tekstu przytoczone z innej, wcześniej wydanej publikacji autorstwa Martinez-Rossi i wsp. 2018. Pomysł pracy, układ jak i wspomniane obszerne elementy tekstu są przeniesieniem”. Redaktor naczelny podkreślił, że „zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami tłumaczenie naukowego dzieła lub artykułu z zagranicznej prasy nie stoi w kolizji z utworem pierwotnym. Jeśli jednak zostanie skopiowane i przetłumaczone, a następnie zaprezentowane jako twórczość własna, staje się plagiatem. Tego typu pracę zaprezentowaną przez Państwa należało przedstawić jako tłumaczenie dzieła już opublikowanego, a nie własną pracę przeglądową”.

Pierwszy autor unieważnionej publikacji, lek. wet. Dominik Łagowski, krótko odpowiedział, że skonsultuje powiadomienie o retrakcji z prawnikiem oraz zaleca redakcji przyjrzenie się artykułom poglądowym innych autorów. Z kolei prof. Aneta Nowakiewicz w liście z 28 czerwca 2022 r. wyraziła ubolewanie z powodu plagiatu jej współpracownika i poprosiła „o naświetlenie kulis zaistniałej sytuacji”, gdyż nie jest w stanie otrzymać klarownych wyjaśnień od swoich współautorów. Przyznała, że pewnie zbyt mało czasu poświęciła nadzorowi nad przygotowywaną publikacją, jednak potępia nierzetelność w artykułach naukowych, a z takim przypadkiem osobiście spotkała się po raz pierwszy.

Pierwszego lipca 2022 r. na stronie internetowej kwartalnika „Postępy Mikrobiologii” pojawił się dostępny dla wszystkich zeszyt nr 2, tom 61/2022. Na samym początku wydrukowano tam artykuł redakcyjny (tzw. Editorial) pt. Zawiadomienie o praktykach plagiatowych oraz retrakcji artykułu, w którym opisano fakty podane powyżej. Niestety zabrakło w numerze formalnej, oddzielnej noty retrakcyjnej. Z kolei na końcu numeru wydrukowano sprawozdanie z działalności Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów. Podano tam informację o wykrytych dwóch plagiatach i uchyleniu uchwały Komisji Konkursowej PTM przyznającej lek. wet. Dominikowi Łagowskiemu I nagrodę w Konkursie Naukowym PTM im. Prof. Edmunda Mikulaszka za cykl 6 artykułów naukowych dotyczących dermatofitów najczęściej izolowanych od zwierząt oraz przypadków zoonoz w krajach europejskich, tj. Trichophyton verrucosum i Trichophyton mentagrophytesza. Nagroda została cofnięta przez Zarząd Główny PTM uchwałą z 15 czerwca 2022 r. „za niegodne członka PTM postępowanie”. Zdaniem Prezydium ZG PTM „zamieszczanie plagiatów prac w czasopismach jest niedopuszczalne i naganne, a w tym przypadku jest działaniem na szkodę zarówno Stowarzyszenia jak również niszczy dobrą renomę czasopisma PTM”.

Trzeciego sierpnia 2022 r. zastępca redaktora naczelnego „Postępów Mokrobiologii” dr hab. Radosław Stachowiak przesłał do wszystkich współautorów email z informacją, że redakcja będzie retraktować cztery dalsze ich prace, a ewentualne ich komentarze zostaną wydrukowane jako listy do redakcji, razem z notą retrakcyjną.

Opinia Komisji ds. Etyki PTM

Sprawa nierzetelnych publikacji skłoniła prezesa PTM, prof. Stefana Tyskiego, do wystosowania 19 lipca 2022 r. prośby do przewodniczącej Komisji Etyki PTM, prof. Stefanii Giedrys-Kalemby, em. kierownika Katedry Mikrobiologii i Immunologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, o przeprowadzenie oceny odpowiedzialności etycznej dr. hab. Sebastiana Gnata, prof. UP oraz lek. wet. Dominika Łagowskiego. Wcześniej, bo 24 czerwca i 5 lipca, prezes PTM poprosił mnie o wyrażenie opinii na temat pięciu artykułów opublikowanych w „Postępach Mikrobiologii”, a uznanych przez redakcję za nierzetelne. Potwierdziłem stanowisko redakcji, iż są one plagiatami naukowymi i należy je formalnie unieważnić (retraktować).

Komisja Etyki PTM, w skład której wchodziła także prof. Małgorzata Bulanda z Katedry Mikrobiologii Wydziału Lekarskiego UJ w Krakowie, prof. Wanda Małek z Zakładu Genetyki i Mikrobiologii UMCS w Lublinie oraz prof. Elżbieta A. Trafny, mikrobiolog z Instytutu Optoelektroniki WAT w Warszawie, obradowała w trybie zdalnym, otrzymując wcześniej całość dokumentacji. W dniu 4 sierpnia 2022 r. po wnikliwej analizie dostarczonych materiałów komisja uznała, że stwierdzone plagiaty naukowe w artykułach obydwu członków PTM nie licują z godnością członka towarzystwa i dla Zarządu Głównego PTM mogą być podstawą wykluczenia obu naukowców z grona członków towarzystwa.

Tydzień później, 12 sierpnia 2022 r., odbyło się zebranie Prezydium Zarządu Głównego PTM, na którym jednogłośnie wykluczono z towarzystwa Sebastiana Gnata i Dominika Łagowskiego. Ten ostatni, za pośrednictwem radcy prawnego mgr. Bartosza Dąbka, 24 sierpnia złożył odwołanie od tej uchwały do Walnego Zgromadzenia Delegatów Towarzystwa, które zbiera się raz na cztery lata, wybierając także nowe władze. Takie spotkanie odbyło się wieczorem 16 września 2022 r. w salach Arche Hotelu w Warszawie w czasie XXIX Ogólnopolskiego Zjazdu PTM. Posiedzenie zaczęło się o godz. 18 i trwało 6 godzin. Dopiero na końcu debat rozważono dwa odwołania D. Łagowskiego. Oba w imieniu zainteresowanego, który nie pojawił się osobiście, przedstawiał plenipotent prawny, radca Bartosz Dąbek. Pierwsze odwołanie, kontestujące odebranie jego klientowi już przyznanej I Nagrody Naukowej im. Mikulaszka, zgromadzeni oddalili. Drugie, odwołujące się od usunięcia z szeregów towarzystwa, ku olbrzymiemu zdziwieniu części obecnych, uznano, uchylając uchwałę ZG PTM. Dominik Łagowski pozostał członkiem Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów.

Redakcja nie dysponuje obecnie zapisem protokołu tego posiedzenia, ale z kilku rozmów telefonicznych dowiedziałem się, że na sali zostało już niewielu członków, gdyż działo się to około pierwszej w nocy i wszyscy byli bardzo zmęczeni. Zgromadzeni nie dostali od organizatorów dokumentów ukazujących skalę tłumaczeń i zapożyczeń. Radca Dąbek argumentował, że redakcja „Postępów Mikrobiologii” jakoby porównywała inkryminowane teksty za pomocą Google Translator (sugerując, że jej członkowie nie znają angielskiego). Z kolei wewnętrzny, anonimowy recenzent nie przedstawił dowodów wskazujących na plagiat. Jego recenzja nie była profesjonalna, gdyż zawierała jedynie przeświadczenie o nierzetelności, bez udowodnienia tego faktu. Mnie natomiast, jako zewnętrznemu opiniodawcy, zarzucił, jakobym dokonał porównania za pomocą programu antyplagiatowego. Miało to rzekomo być zrobione nieudolnie, gdyż nie wyodrębniłem własnych artykułów jego mocodawcy i współautorów dotyczących tego tematu. Stąd współczynniki podobieństwa zostały znacznie zawyżone.

Uważam argumenty radcy Dąbka są nietrafne. Przy opracowaniu opinii dotyczącej polskich artykułów nie posługiwałem się programem antyplagiatowym iThenticate. Porównywałem bezpośrednio teksty obydwu publikacji: polskiej oraz anglojęzycznej, która została przez polskich autorów odwzorowana. O pracy D. Łagowskiego i wsp. napisałem dla PTM tak: „Zasadnicza cześć polskiego artykułu – oprócz 1. Wprowadzenia oraz 10. Podsumowania – jest mniej lub więcej dokładnym tłumaczeniem tekstu angielskiego, z przejęciem odpowiedniej bibliografii. Praca brazylijskich autorów została zacytowana 9 razy, ale w odniesieniu do pojedynczych zdań. Jednak polscy autorzy przejęli prawie cały tekst, łącznie z kontekstem i planem przetłumaczonego artykułu”. Nikt, kto zna obydwa języki, nie będzie miał wątpliwości, że autorzy polscy użyli jako pierwowzoru treści pracy poglądowej brazylijskich autorów w języku angielskim. Gdyby ten fakt odkryto w czasie procesu recenzowania, artykuł D. Łagowskiego i wsp. nie miałby szansy na publikację, podobnie jak przesłany w marcu 2022 r. maszynopis S. Gnata i wsp. W tym maszynopisie także oparto się na tłumaczeniu, głównie z jednej pracy, co spostrzegł recenzent i zdyskwalifikował artykuł. Należy pamiętać, że prace poglądowe też muszą być oryginalne. Pisze się je na podstawie danych i treści wielu różnych publikacji, a nie na podstawie tłumaczenia jednej pracy poglądowej, wydrukowanej już wcześniej gdzie indziej i w innym języku. Jest to plagiat naukowy, który narusza dobre praktyki autorskie i z tego powodu takie publikacje są przez redakcje retraktowane, gdyż nie są oryginalne.

Pięć retrakcji

Na początku października 2022 r. ukazał się trzeci zeszyt kwartalnika „Postępy Mikrobiologii” (nr 3, tom 61), w którym redakcja poinformowała o retrakcji pięciu artykułów poglądowych zespołu prof. Anety Nowakiewicz. Trzy artykuły wydrukowano w 2017 r., a dwa w 2019 r. Prof. Gnat był pierwszym autorem w 4 artykułach, zaś dr Łagowski w jednym, ale współautorem drugim był w trzech pracach. Prof. Nowakiewicz była trzecim i z reguły ostatnim współautorem we wszystkich pięciu retraktowanych publikacjach. Spoza jej zespołu współautorem był dr wet. Przemysław Zięba z Lublina oraz dr Mariusz Dyląg z Uniwersytetu Wrocławskiego. Przyczyną retrakcji w pierwszej pracy było to, że treść publikacji S. Gnata i wsp. jest w zdecydowanej większości tożsama z wcześniejszą pracą. Powodem w drugiej było rozległe podobieństwo pracy S. Gnata i wsp. do opublikowanej wcześniej pracy w czasopiśmie „Mycopathologia”. Trzecią pracę unieważniono z powodu powtórzenia w artykule S. Łagowskiego i wsp. większości informacji i treści zawartych we wcześniejszej publikacji z czasopiśma „Frontiers in Microbiology”. Czwarta praca zespołu S. Gnata i wsp. zawiera rozległe fragmenty tekstu tożsame z treścią wcześniejszej publikacji, która ukazała się w periodyku „Mycopathologia”. Piąta publikacja S. Gnata i wsp. jest praktycznie tożsama z pracą wydaną przez czasopismo „Mycopathologia”.

Redakcja zamieściła też listy od współautorów. Dr. Mariusz Dyląg poinformował 18 sierpnia 2022 r., że nie zdawał sobie sprawy, iż przesłane mu przez pierwszego autora trzy maszynopisy nie są oryginalne. Jego rola ograniczyła się wyłącznie do edycji i korekty językowej, sprawdzenia pracy pod kątem stosowanej terminologii i wartości merytorycznej maszynopisów. Trzeba dodać, że dr Dyląg w ciągu ostatnich czterech lat opublikował ok. 20 prac wspólnie z dr. hab. Gnatem.

List dr. wet. Przemysława Zięby, kierownika Zakładu Higieny Weterynaryjnej w Lublinie, informuje, że do tych dwóch prac został „dopisany” jako grzecznościowy autor, prawdopodobnie ze względu na swoją współpracę z Zakładem Mikrobiologii Weterynaryjnej UPL. Jak policzyłem, ta współpraca od 2018 roku zaowocowała opublikowaniem ponad 30 tekstów, w których współautorem był prof. Gnat. Co więcej, trzy prace, których S. Gnat był pierwszym autorem, a P. Zięba ostatnim, otrzymały w 2020 r. II nagrodę Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych.

Z kolei w liście do redakcji z 2 września 2022 r. prof. Aneta Nowakiewicz uznała, że nie jest przekonana, iż retraktowane artykuły są plagiatami, a opinie w tej sprawie budzą szereg wątpliwości merytorycznych. Tematyka tych artykułów nie stanowi głównego nurtu jej działalności naukowej, zaś jej wkład w ich powstanie, ograniczył się do kwestii pomocniczych, czyli zebrania literatury i merytorycznej korekty. Działała w przekonaniu, że pierwsi autorzy (w tym samodzielni pracownicy) są rzetelni, a przekazany jej manuskrypt nie zawiera niedozwolonych zapożyczeń. Potępia plagiat i ubolewa, że tak się stało, iż prace z jej współautorstwem były analizowane pod tym względem.

W amerykańskiej bazie bibliograficznej PUBMED znajduje się 55 wspólnych prac prof. Nowakiewicz i S. Gnata, a ten ostatni jest pierwszym autorem aż 27 z nich.

Dr Dominik Łagowski w obszernej korespondencji z 7 września 2022 r. użył tych samych argumentów, co w omówionym powyżej odwołaniu do Walnego Zgromadzenia od usunięcia z członkostwa PTM. Dodatkowo wyjaśnił, że w artykułach, których był pierwszym autorem, to on odpowiadał za konspekt manuskryptu, opracowanie bibliografii w maszynopisie pierwotnym oraz wykonanie tabeli I. Maszynopis był wielokrotnie poprawiany przez jego promotora, dr. hab. S. Gnata, zarówno w wersji pierwotnej, jak i po recenzjach. Natomiast w publikacjach, których był drugim współautorem, jego udział polegał na dodaniu bibliografii do maszynopisu pierwotnego i porecenzyjnego oraz wykonaniu tabeli lub rysunków.

Postępowanie na uczelni

Już 7 lipca 2022 r. rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, prof. Krzysztof Kowalczyk, polecił rzecznikowi dyscyplinarnemu, prof. Mariuszowi Florkowi, wszczęcie dyscyplinarnego postępowania wyjaśniającego. Jak mnie poinformowała dyrektor Biura Rektora, mgr Danuta Sowa, rzecznik postanowieniem z 25 stycznia 2023 r. umorzył postępowanie wyjaśniające dotyczące prof. Anety Nowakiewicz. Wystąpił jednak o ukaranie karą upomnienia dr. Dominika Łagowskiego, zaś w stosunku do dr. hab. Sebastiana Gnata wniósł o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i ukaranie karą nagany.

Sprawa retrakcji artykułów odcisnęła się na codziennym funkcjonowaniu S. Gnata. Wniosek profesorski tego naukowca z 8 grudnia 2020 r. (wcześniej habilitacja 13 grudnia 2018 r., doktorat nadany 20 listopada 2013 r.) został oddalony w marcu 2022 r. przez Radę Doskonałości Naukowej. Czterech z 5 powołanych recenzentów oceniło ewentualny awans profesorski za przedwczesny. Kandydat posiadał w całym dorobku od początku swojej pracy naukowej 59 opublikowanych współautorskich prac oryginalnych i poglądowych w czasopismach znajdujących się w Web of Science; 35 z nich ukazało się po habilitacji (czyli w ciągu dwóch lat, co daje półtorej pracy miesięcznie). Na „wybitne osiągnięcie naukowe” składało się: 6 prac oryginalnych, 3 opisy przypadków oraz 6 prac poglądowych (w tym kilka ostatnio unieważnionych). Kandydat był pierwszym autorem i zadeklarował 90% wkładu autorskiego. Czterech recenzentów dorobku pohabilitacyjnego nie uznało go za szczególnie znaczący, zwracając uwagę na brak prac eksperymentalnych, nikłe doświadczenia w zdobywaniu i prowadzeniu grantów NCN, jak i brak dłuższych niż miesiąc pobytów naukowo-badawczych za granicą. S. Gnat nie wypromował żadnego doktora i nie był recenzentem w żadnym postępowaniu awansowym.

Takie czasy…

Pomimo trwającego dyscyplinarnego postępowania wyjaśniającego, 10 listopada 2022 r. odbyła się obrona doktoratu Dominika Łagowskiego pt. Diagnostyka, epidemiologia i ocena zjadliwości dermatofitów zoofilnych wchodzących w skład kompleksów Trichophyton benhamiae i T. mentagrophytes. Jest on oparty na siedmiu kilkuautorskich (główni współautorzy: S. Gnat, A. Nowakiewicz, M. Osińska, P. Zięba) oryginalnych artykułach naukowych w języku angielskim, opublikowanych w dobrych czasopismach międzynarodowych (kumulatywny IF 21, 670 pkt ministerialnych). Swój wkład autorski doktorant ocenił na 80% i we wszystkich pracach jest pierwszym autorem. Promotorem był Sebastian Gnat, prof. UP, a bardzo pozytywne recenzje w połowie czerwca 2022 r. napisali: prof. Grzegorz Woźniakowski z UMK w Toruniu oraz dr hab. Marta Fiołka z UMCS w Lublinie. Doktorant był autorem lub współautorem 46 publikacji indeksowanych w Web of Science. Recenzenci wnioskowali o wyróżnienie doktoratu nagrodą. Nie wiedzieli o zarzutach plagiatowych, które nie dotyczyły jednak artykułów składających się na doktorat. Nikomu z władz rektorskich nie przyszło do głowy, iż z powodów etycznych obrona powinna zostać zawieszona do czasu ukończenia postępowania dyscyplinarnego. Rada Dyscypliny Weterynaria UPL (której przewodniczącą jest prof. Marta Kankofer, a wiceprzewodniczącą prof. A. Nowakiewicz) nadała stopień doktora nauk weterynaryjnych 24 listopada 2022 r. No cóż, takie mamy czasy…

Wydaje się, że cała ta sprawa wynikła ze znacznie obniżonych w 2018 r. wymagań awansowych, zwłaszcza w stosunku do kandydatów na profesorów, czego skutkiem jest pęd, aby zostać jak najszybciej doktorem habilitowanym lub profesorem tytularnym, jak również z niepohamowanej ambicji posiadania wielu wysoko punktowanych artykułów w bardzo krótkim czasie. Liczne publikacje w dobrych, wysoko punktowanych czasopismach naukowych wpływały na prestiż zespołu prof. Anety Nowakiewicz (jej nominacja profesorska miała miejsce 4 stycznia 2022 r., cztery i pół roku po habilitacji, co w weterynarii jest rzadko spotykane). Korzystały na tym punktowo Wydział Weterynarii oraz uczelnia. Niezmordowany w pisaniu kolejnych artykułów duet autorski Sebastian Gnat i Dominik Łagowski obsypywany był nagrodami naukowymi, w tym wysokimi stypendiami ministra edukacji i nauki dla wybitnych młodych naukowców.

Wróć