W cieniu kryzysów

Radzie Młodych Naukowców VII kadencji przyszło funkcjonować w trudnym dla środowiska naukowego okresie dramatycznych wydarzeń, które dotykały i świat akademicki, i gospodarkę. Mimo trudności podejmujemy inicjatywy, które mają zmieniać warunki, w jakich funkcjonują nasze koleżanki i koledzy, co znajduje odzwierciedlenie zarówno podejmowanych przez nas uchwałach, jak i w innych działaniach.

RMN obecnej kadencji rozpoczęła pracę jesienią 2021 roku. Od tego czasu przyjęliśmy dziewięć uchwał. Część z nich była podjęta w reakcji na kolejne wyzwania, przed którymi musiało stanąć całe środowisko akademickie w Polsce. W uchwale dotyczącej szczepień przeciw COVID-19 sprzeciwialiśmy się antynaukowym poglądom i wskazywaliśmy na znaczenie szczepionek dla rozwoju współczesnej cywilizacji. Zachęcaliśmy do szczepień doktorantów i młodych badaczy wyjaśniając, że będzie to jedyna droga do powrotu do normalnego trybu pracy ze studentami. W innej postulowaliśmy stworzenie bazy informacji o możliwościach prowadzenia badań dla naukowców z Ukrainy oraz bazy ogłoszeń dotyczącej wspólnych płaszczyzn badawczych i rodzajach pomocy dla studentów przyjeżdżających z Ukrainy do polskich uczelni. Postulat ten spotkał się z pozytywną reakcją Ministerstwa Edukacji i Nauki, które wprowadziło na swojej stronie specjalną zakładkę: „Uczelnia dla Was – Університет для вас” oraz w uruchomiło specjalnego chatbota, obsługującego interesariuszy w dwóch językach po polsku i ukraińsku.

Ciągle identyfikujemy istniejące i przyszłe bariery rozwoju młodych naukowców i przygotowujemy rekomendacje dotyczące instrumentów wspomagania kariery młodych naukowców. Nasze postulaty przekazywane władzom publicznym zostały już wielokrotnie wysłuchane i wprowadzone w życie. Resort zaakceptował nasze propozycje zmian w Stypendium ministra edukacji i nauki dla wybitnych młodych naukowców: przedstawienie szczegółowych kryteriów oceny wniosków o stypendia w momencie ogłoszenia i otwarcia naboru wniosków, podanie algorytmu punktowego za publikacje naukowe przed okresem naboru wniosków oraz doprecyzowanie interpretacji okresu 7 lat od uzyskania stopnia doktora. Minister pozytywnie odniósł się też do uchwały, w której rekomendowaliśmy dwie kandydatury do Rady Narodowego Centrum Nauki. Dr Diana Dajnowicz – Piasecka reprezentująca nauki prawne i dr hab. inż. Alicja Kazek – Kęsik reprezentująca dyscyplinę nauk inżynieryjno-chemicznych weszły do powołanej w minionym roku nowej Rady NCN. Jesienią 2022 roku reagowaliśmy też na postulaty środowiska dotyczące konieczności wzrostu finansowania nauki w naszym kraju. Postulowaliśmy nie tylko wzrost płac, ale też wzrost nakładów na agendy wykonawcze resortu nauki. Oba postulaty spotkały się z zainteresowaniem MEiN i skutkowały wzrostem finansowania. Wszystko to możliwe jest dzięki dobrej współpracy z ministrem edukacji i nauki prof. Przemysławem Czarnkiem oraz władzami resortu.

Przybliżamy młodym naukowcom mechanizmy finansowania nauki i wspieramy kontakty młodych badaczy z przedstawicielami środowisk gospodarczych i instytucji wdrażających innowacyjne rozwiązania w nauce. Wielką popularnością cieszyło się zorganizowane przez Radę webinarium z NCN, prezentujące ofertę Centrum dla młodych naukowców. Obserwujący wydarzenie zadawali pytania ekspertowi za pośrednictwem prowadzących wydarzenie członków RMN. Dominowały pytania o wysokość przyznawanej pomocy w poszczególnych programach, o terminy nowych naborów wniosków i zasady recenzowania. Rada Młodych Naukowców analizuje też trudne dla wielu przedstawicieli środowiska sytuacje związane z mobbingiem, co zaowocowało webinarium poświęconemu temu zagadnieniu, zorganizowanemu we współpracy z Fundacją Science Watch Polska. Podobna inicjatywa dotyczy pytań młodych badaczy związanych z wymianą akademicką. Internetowe szkolenie Rada organizuje we współpracy z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej. Formuła otwartych szkoleń online jest dziedzictwem doświadczeń z czasów pandemii, ale poprzez swoją dostępność cieszy się dużym zainteresowaniem odbiorców, którzy uczestniczą w nich chętnie ze względu na możliwość interakcji z zapraszanymi przez nas ekspertami. Młodych badaczy interesuje, czy planowana będzie integracja systemu NAWA z systemem OSF oraz czy poza Niemcami i Francją, agencja nawiąże współpracę z kolejnymi krajami partnerskimi.

Przedstawiciele Rady uczestniczyli w posiedzeniach Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Young Scientist Day na Politechnice Wrocławskiej, warsztatach organizowanych przez KRASP i EUA w Łodzi i Śląskim Festiwalu Nauki w Katowicach. Rada reprezentuje młodych badaczy współpracując z Konferencją Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Krajową Reprezentacją Doktorantów i Parlamentem Studentów RP, mając świadomość, że system szkolnictwa wyższego i nauki tworzą przedstawiciele studentów, doktorantów i pracowników. Nasi przedstawiciele uczestniczyli też w Forum Ekonomicznym w Karpaczu, podejmując rozmowy z przedstawicielami świata gospodarczego.

Sprawozdania z naszych działań są publikowane w formie biuletynu, który podobnie jak pełne zapisy uchwał RMN można znaleźć na stronie internetowej Rady. Liczne zapytania z prośbami o zainteresowanie się poszczególnymi tematami trafiają do nas za pośrednictwem mediów społecznościowych i poczty elektronicznej. Swoimi pracami członkowie Rady dzielą się z zainteresowanymi między innymi przez cykl prezentacji sylwetek członków obecnej kadencji RMN, zatytułowany „Poznajmy się”. Planujemy kontynuować szkolenia z ekspertami z poszczególnych agencji grantowych, dotyczące pozyskiwania środków na badania oraz podjąć temat, który wyrósł na kanwie dyskusji związanych z mobbingiem – work life balance, co często jest sugerowane w korespondencji skierowanej do Rady.