Zróżnicowanie zestawów wartości referencyjnych dla uczelni i instytutów naukowych to jeden z postulatów dotyczących zmian w ewaluacji, jakie w liście do ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka przedstawiło Prezydium Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Jak tłumaczą rektorzy, praca naukowa w każdym z rodzajów podmiotów przebiega w innych ramach czasowych oraz akcentuje inne osiągnięcia naukowe. W szkołach wyższych dominuje obciążenie dydaktyką, w instytutach badawczych akcent położony jest na badania i rozwój, a prowadzone tam prace mają z kolei charakter bardziej aplikacyjny niż w instytutach PAN. Z uwagi na trwający już okres kolejnej ewaluacji, zaproponowano, aby to rozwiązanie obowiązywało dopiero od następnej – tj. od 2026 roku.
Ale to nie jedyna zgłoszona zmiana. Rektorzy chcą też zlikwidowania wykazu wydawnictw recenzowanych monografii naukowych. W ich ocenie nie spełnił on oczekiwań środowiska, dlatego sugerują, by przypisać punktację bezpośrednio do monografii. Pozycje wybitne, „nagrodzone zgodnie z wcześniej opracowaną listą możliwych do uzyskania prestiżowych nagród”, miałyby być punktowane dodatkowo. Obawy naukowców wyrażone w internetowych dyskusjach budzi jednak to, na jakiej zasadzie uznawano by dane wyróżnienie za prestiżowe.
Innym postulatem jest uproszczenie systemu oceny czasopism oraz opracowanie dodatkowej listy polskich tytułów, spoza międzynarodowych baz danych WOS, Scopus, ERIH+. Ten odrębny wykaz miałby być oparty na modelu oceny za pomocą właściwych wskaźników (najwyższa punktacja 70 pkt.). Stworzona byłaby także osobna lista czasopism naukowo-branżowych, odgrywających ważną rolę przy wdrażaniu osiągnięć nauki do praktyki. Stanowiłaby wsparcie dla oceny osiągnięć w kryterium trzeciego.
W ocenie KRASP potrzebna jest również korekta koncepcji slotów. Chodzi o to, by umożliwić ocenianym podmiotom przedstawienie do ewaluacji wszystkich najlepszych publikacji. Wymaga to wprowadzenia zasady wypełniania pola 3N najlepszymi, najwyżej punktowanymi publikacjami bez ograniczeń, natomiast dopełnienie stanowiłyby niżej punktowane, pobierane z tzw. slotów. Rozważeniu przez ministra rektorzy podają możliwość uwzględnienia publikacji konferencyjnych we wszystkich dyscyplinach nauki. Brano by pod uwagę wyłącznie materiały z międzynarodowych baz danych (WoS, Scopus), a liczba uwzględnianych w ewaluacji artykułów byłaby ograniczona (np. 0,5N).
Rektorzy rekomendują wprowadzenie zasady N=12 jako średnią z 4 lat objętych ewaluacją, a minimum 12 w całym okresie dla jednostek A+. Obowiązywałoby minimum kadrowe do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego obejmujące co najmniej 6 dr. hab. lub prof. tytularnych (w tym co najmniej 2 prof.) w całym ocenianym okresie. Postulują też odejście od funkcji nieliniowych w wyliczaniu wskaźników ewaluacji (spowodowało to ich zdaniem brak przejrzystości systemu), rezygnację z konieczności upoważniania podmiotów do wykazania osiągnięcia naukowego w procesie ewaluacji i kategoryzacji przez autora osiągnięcia (należy przyjąć, że osiągnięcie naukowe należy w takim samym stopniu do jego autora, jak i do instytucji, w której powstało), zmianę warunku koniecznego kwalifikowania podmioto-dyscypliny do kategorii A+. Obecnie próg procentowy dotyczy wyniku podmiotów w kryterium K1, co prowadzi do sytuacji, że podmiot o małej liczbie N może eliminować silne podmioty o znacznie większej liczbie N z ubiegania się o kategorię A+. Dlatego rektorzy chcą zdefiniowania progu procentowego w odniesieniu do wyniku podmiotów w stosunku do zestawu wartości referencyjnych do kategorii A (np. próg 80% w stosunku do maksymalnego przewyższenia wynoszącego 100%). „Proponowane zmiany są niezbędne dla usprawnienia obecnie obowiązującego systemu i wyeliminowania oczywistych niedoskonałości odnotowanych w trakcie ostatniej ewaluacji i kategoryzacji” – podsumowuje Prezydium KRASP.
Niektóre postulaty rektorów są tożsame z przedstawionymi przez min. Włodzimierza Bernackiego w rozmowie z „Forum Akademickim” w grudniu ub. roku.
MK
