Lasy zajmują ponad 9,2 mln ha, co odpowiada niemal 30% powierzchni Polski. Około 7,3 mln ha, niemal 80% lasów, zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Lasów nam przybywa. Z 21% w roku 1945 lesistość kraju wzrosła do 29,6% obecnie. Zmienia się też korzystnie struktura lasów: o ile tuż po wojnie 87% ich powierzchni zajmowały lasy iglaste, a tylko 13 liściaste, to obecnie iglastych jest 68,4%, a liściastych 31,6%. Wzrósł też średni wiek lasów, który wynosi ok. 60 lat.
Jak mało który obszar kraju, lasy są kształtowane zgodnie z wynikami badań naukowych, przez ludzi o kierunkowym wykształceniu leśnym. Przyjrzyjmy się potencjałowi naukowemu i dydaktycznemu, odpowiadającemu za badania leśne i edukację wyższą w zakresie leśnictwa.
Deklarację uprawiania badań w dyscyplinie nauki leśne (czyli dawne leśnictwo i drzewnictwo) złożyło 749 uczonych. 594/516 naukowców wskazało nauki leśne jako swój wyłączny obszar badań. Najważniejszymi jednostkami naukowymi zajmującymi się badaniami w zakresie leśnictwa są (wg liczby naukowców, deklarujących uprawianie badań leśnych): Wydział Leśny i Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (173/156) Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie (159/133), Wydział Leśny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (124), Instytut Dendrologii PAN w Kórniku (86/74), Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie (77). Ten wykaz nie byłby kompletny bez wskazania mniejszych ośrodków badań leśnych: Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Technologii Drewna (30/1), Instytutu Nauk Leśnych Politechniki Białostockiej (23/18), Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (22/19), Uniwersytetu Łódzkiego, filii w Tomaszowie Mazowieckim (17/12), Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (15) i jedynej w tym gronie uczelni niepublicznej (faktycznie – samorządowej, zlokalizowanej w największym zwartym kompleksie leśnym na terenie Polski) – Wyższej Szkoły Zarzadzania Środowiskiem w Tucholi (9/5). Pojedynczy badacze lasu działają w kilkunastu innych jednostkach, np. na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Badacze, praktycy i miłośnicy lasów zrzeszeni są w Polskim Towarzystwie Leśnym.
Polska jest członkiem Europejskiego Instytutu Leśnego (European Forest Institute), w ramach którego działają również 4 instytucje krajowe, a wielu polskich leśników działa w ramach Międzynarodowej Unii Leśnych Organizacji Badawczych (International Union of Forest Research Organizations). Polską obecność w EFI i IUFRO koordynuje Komitet Nauk Leśnych i Technologii Drewna PAN.
Podstawą badań leśnych jest… las. Szczególne znaczenie mają jednak lasy należące bezpośrednio do podmiotów naukowych. SGGW ma około 3,5 tys. ha lasów w Leśnym Zakładzie Doświadczalnym w Rogowie. UPP posiada 4 tys. ha lasów w LZD w Murowanej Goślinie. URK ma w sumie 12 tys. ha lasów, w tym 6 tys. w LZD w Siemianicach i drugie tyle w LZD w Krynicy Górskiej. Do tego dochodzi wiele tysięcy stałych powierzchni badawczych rozlokowanych w lasach różnych własności na obszarze całego kraju. Na wielu wydzielonych powierzchniach leśnych, w tym w Puszczy Białowieskiej, badania i obserwacje prowadzone są regularnie od ponad 100 lat.
Obecnie w Polsce studia na kierunku leśnictwo oferuje 7 uczelni: SGGW, UPP, URK, UPL, PB, UŁ i WSZŚ w Tucholi. Leśne studia anglojęzyczne prowadzi tylko SGGW. Doktoraty z leśnictwa można uzyskać w trzech uczelniach (SGGW, UPP i URK) oraz IBL.
Na kolejnych stronach prezentujemy najważniejsze instytucje naukowe, zajmujące się badaniami leśnymi.
(p)
