Alojzy Nowak
Uniwersytet Warszawski jest jedną z czterech uczelni założycielskich Sojuszu, którego początki sięgają 2018 roku. Od tego czasu aktywnie uczestniczy we wszystkich działaniach 4EU+, współtworząc ofertę edukacyjną, badawczą, realizując wspólne projekty i inicjatywy związane z innowacyjnością, transferem technologii i społeczną odpowiedzialnością uczelni. Sojusz tworzy obecnie osiem uczelni: Uniwersytet Karola, Uniwersytet w Heidelbergu, Uniwersytet Paris-Panthéon-Assas, Uniwersytet Sorboński, Uniwersytet Kopenhaski, Uniwersytet w Mediolanie, Uniwersytet Genewski i Uniwersytet Warszawski. 4EU+ jest niewątpliwie jedną z naszych inicjatyw strategicznych. W ciągu sześciu lat jego funkcjonowania studentki i studenci oraz doktorantki i doktoranci Uniwersytetu Warszawskiego uczestniczyli w licznych wspólnych aktywnościach, takich jak: projekty edukacyjne, szkoły letnie i zimowe, warsztaty, kursy podyplomowe, projekty w ramach minigrantów studenckich i badawczych. Organizujemy także warsztaty doskonalenia umiejętności i wyjazdy studyjne dla pracowników akademickich, oferujemy tzw. 4EU+ shared courses – zajęcia online uczelni członkowskich, które są udostępniane studentom i doktorantom zarówno z UW, jak i pozostałych uniwersytetów. Współtworzymy także trzy międzynarodowe studia wspólne drugiego stopnia, powstałe w wyniku współpracy uczelni 4EU+: Global Environment and Development (MERGED), Migration Studies and New Societies, M3EP – Joint Master in European Environmental Economics and Policy.
We wrześniu bieżącego roku, otrzymaliśmy informację, że nasz sojusz uzyskał środki na tworzenie kolejnego kierunku studiów – BioMS: Erasmus Mundus Design Measures: Joint Master in Biodiversity. Będzie to pierwszy kierunek przygotowywany w programie Erasmus Mundus Design Measures, który koordynujemy. Traktujemy to jako wielki sukces Uniwersytetu Warszawskiego.
Pod kierunkiem uniwersyteckiego zespołu IT rozwijana jest platforma 4EU+ Student Portal, na której wszyscy zainteresowani studenci zrzeszonych w sojuszu uniwersytetów mogą znaleźć aktualną ofertę zajęć. Oprócz tego planowane jest uruchomienie nowych funkcjonalności platformy: katalogu z ofertą podwyższającą kompetencje osób studiujących oraz katalogu z ofertami fizycznej mobilności i wymiany studenckiej.
W latach 2020-2023 Uniwersytet Warszawski był zaangażowany w realizację projektu badawczego TRAIN4EU+, prowadzonego ze środków programu Horyzont 2020. W aktualnie trwającym projekcie „4EU+ 1CORE”, finansowanym ze środków Erasmus+, którego celem jest rozwój modelu jednolitego europejskiego uniwersytetu badawczego, pracownicy UW aktywnie uczestniczą w działaniach wszystkich siedmiu pakietów prac, a kierujemy pakietem 7. „Communication and Dissemination”, który dotyczy komunikacji oraz upowszechnianiu rezultatów projektu.
Od 2022 roku Uniwersytet Warszawski koordynuje także aktywności wspierające uczelnie z Ukrainy „4EU+ for Ukraine”. To projekt realizowany przez UW w programie NAWA „Solidarni z Ukrainą”, którego celem jest wzmocnienie i rozwój współpracy sojuszu z trzema uczelniami partnerskimi z Ukrainy. Dofinansowanie od NAWA otrzymaliśmy także w ramach programu „Wsparcie Uniwersytetów Europejskich” oraz – w październiku tego roku – na projekt „4EU+ Eternity”.
Dwie kolejne istotne dla Uniwersytetu Warszawskiego inicjatywy sojuszu to konkursy wspierające projekty badawcze i edukacyjne. W 2023 roku w ramach programu „4EU+ Visiting Professorships” czworo pracowników naukowo-dydaktycznych z Uniwersytetu Warszawskiego otrzymało dofinansowanie na kilkumiesięczny pobyt w uczelni partnerskiej 4EU+, służący rozwijaniu międzynarodowej współpracy w obszarze badań i edukacji. W nowej edycji wyłoniono kolejne cztery osoby, które wyjadą na inne uczelnie. Konkurs SEED4EU+ służy wspieraniu inicjatyw międzyuczelnianych zespołów z uniwersytetów 4EU+ w obszarze edukacji, badań i innowacji. Uniwersytety Warszawski jest zaangażowany w realizację 11 spośród 17 projektów, które otrzymały dofinansowanie. Jako członek sojuszu 4EU+ uniwersytet wziął również udział w dwóch pilotażowych projektach finansowanych ze środków Unii Europejskiej: „European Status for ECIU University” (ESEU) oraz „European Degree Label” (ED-AFFICHE), które mają służyć pogłębieniu współpracy akademickiej w Europie.
Większość działań podejmowanych przez 4EU+ jest finansowana ze środków unijnych, w związku z inicjatywami Komisji Europejskiej, głównie w ramach programów Erasmus+, Erasmus Mundus, wcześniej także Horyzont 2020, ale też ze źródeł krajowych, np. programów NAWA czy ministerialnych. Oczywiście także z budżetów własnych uczelni oraz konsorcjum 4EU+. Przykładem działania wspieranego przez fundusze uczelniane są minigranty na projekty edukacyjne i studenckie Uniwersytetu Karola, Uniwersytetu Genewskiego oraz Uniwersytetu Warszawskiego. W naszym przypadku finansowanie pochodziło z programu IDUB.
Przyjęliśmy założenie, że połowa naszych studentek i studentów skorzysta z różnych form mobilności: fizycznej, wirtualnej i mieszanej. Mogą być beneficjentami mobilności, uczęszczając np. na zajęcia prowadzone przez wykładowcę z innej uczelni 4EU+. W ramach sojuszu staramy się wypracować jak najszerszą ofertę mobilności fizycznych (krótko i długoterminowych) oraz bogatą ofertę wirtualną. Wyzwaniem jest monitorowanie i raportowanie liczby mobilności. Przy stale rosnącej liczbie mobilnych studentów i pracowników konieczne jest wdrożenie efektywnych rozwiązań IT, które umożliwią rejestrację wszystkich wyjazdów i przyjazdów, co będzie wymagało znacznych nakładów finansowych. Największym wyzwaniem jest raportowanie mobilności finansowanych ze źródeł innych niż Erasmus+ czy centralnie zarządzane granty i projekty.
Prezydencja w Sojuszu jest sprawowana w systemie rotacyjnym, co roku obejmuje ją inny uniwersytet. Podstawową zasadą naszej współpracy jest równość i demokracja. Każda uczelnia członkowska ma równe prawa, równy głos i decyzyjność we wszystkich sprawach. Prezydencja 4EU+ to nadawanie biegu pracom nad strategiczną wizją sojuszu i ustalanie porządku jego prac przez cały rok akademicki. To także koordynacja aktywności dwóch ciał zarządzających sojuszem: 4EU+ Governing Board (Rada Zarządzająca 4EU+) i 4EU+ Management Committee (Komitet Zarządzający 4EU+). Jednym z celów naszej prezydencji będzie kontynuacja pracy nad wdrożeniem Strategii 4EU+ na lata 2025-2035, sfinalizowanej w tym roku przez Uniwersytet Mediolański, od którego przejęliśmy kierownictwo w 4EU+. Co ważne, przewodniczenie sojuszowi przez Uniwersytet Warszawski przypada w bardzo symbolicznym momencie: prezydencji Polski w Radzie UE. Będzie to na pewno doskonała okazja do poruszenia ważnych dla sojuszu i Uniwersytetu Warszawskiego kwestii na szerszym forum, np. tworzenia wspólnych programów studiów i dyplomów. Dodatkowo na UW stawiamy sobie jeszcze jedno ważne zadanie, które zresztą rektorzy innych uczelni też realizowali, a mianowicie spotkania z Komisją Europejską, żeby przekonać jej członków do zwiększenia środków na finansowanie tego typu współpracy akademickiej.
Na Annual Meeting, które zorganizowaliśmy niedawno na naszym uniwersytecie, gościliśmy Pana Dariusza Wieczorka, ministra nauki, który podkreślił w swoim wystąpieniu, że udział polskich uczelni w sojuszach Uniwersytetów Europejskich jest dla ministerstwa priorytetem. Aktywność Uniwersytetu Warszawskiego w budowaniu sojuszu 4EU+ i realizacji jego misji to wielka szansa na silne umiędzynarodowienie naszej uczelni i polskiego szkolnictwa wyższego. Uczestniczymy w wielu udanych inicjatywach i projektach. UW współtworzy 4EU+ od początku jego istnienia i przez kilka lat udało nam się osiągnąć naprawdę wiele, szczególnie w zakresie budowania wspólnych struktur edukacyjnych. Większość przedsięwzięć badawczych i edukacyjnych, które są realizowane w sojuszu 4EU+, dotyczy czterech programów flagowych (tzw. flagshipów): „Zdrowie i zmiany demograficzne w środowisku miejskim”; „Europejskość: wielojęzyczność, różnorodność, obywatelskość”; „Dane – Modele – Transformacje” oraz „Przemiany środowiskowe”. Nacisk na rozwój badań naukowych i wspieranie międzyuczelnianych zespołów badawczych, choćby poprzez fundowanie projektów we wspomnianej wcześniej inicjatywie SEED4EU+, to ważny element naszej strategii na kolejne lata i szansa na dalszy rozwój. Nasz świat się zmienia, rola uczelni również musi się zmieniać. Uniwersytet nie tylko dostosowuje się do ewoluującej rzeczywistości, lecz także musi ją kształtować. Intensyfikacja wymiany akademickiej, międzyuczelniana współpraca, tworzenie wspólnych ścieżek kształcenia, cyfryzacja, prowadzenie działań z zakresu społecznej odpowiedzialności uczelni czy wypracowanie rozwiązań dotyczących wydawania mikropoświadczeń to nasze podstawowe zadania i cele.
Wróć