Od nowego roku powróciło Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Nauka i szkolnictwo wyższe bywały podporządkowane różnym resortom. Początkowo – po transformacji ustrojowej – szkolnictwo wyższe podlegało Ministerstwu Edukacji Narodowej, a nauka Komitetowi Badań Naukowych (pomijam pierwszy krótki okres). Później – po likwidacji KBN w 2005 roku – powstało Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, które przez krótki czas nadzorowało naukę, podczas gdy szkolnictwo wyższe pozostawało w MEN (szczegóły są trochę bardziej skomplikowane i nie najważniejsze dla tego tekstu). W tym samym roku utworzono Ministerstwo Edukacji i Nauki, które przez krótki czas nadzorowało oba obszary życia społecznego oraz edukację powszechną. W roku 2006 utworzono Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które odpowiadało za naukę i szkolnictwo wyższe. Pierwszym szefem tego resortu (od 5 maja 2006 do 7 września 2007) był prof. Michał Seweryński, prawnik z Uniwersytetu Łódzkiego. Jego następcami byli kolejno: przez chwilę jako p.o. dr Jarosław Kaczyński (wówczas premier, doktorat na UW z roli ciał kolegialnych w szkolnictwie wyższym), znów przez chwilę M. Seweryński (jesień 2007 r.), prof. Barbara Kudrycka (16 listopada 2007 – 27 listopada 2013), prawniczka z Uniwersytetu w Białymstoku, prof. Lena Kolarska-Bobińska (27 listopada 2013 – 16 listopada 2015), socjolog, związana m.in. z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN. Jej następcą został dr. Jarosław Gowin (16 listopada 2015 – 8 kwietnia 2020), filozof i politolog, związany z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz Wyższą Szkołą Europejską im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie. Jego na stanowisku zastąpił Wojciech Murdzek (16 kwietnia 2020 – 19 października 2020), po którym na krótko (19 października 2020 – 1 stycznia 2021) schedę przejął dr hab. Przemysław Czarnek, prof. KUL, prawnik. Między rokiem 2021 a 2023 nastąpiła trzyletnia przerwa w funkcjonowaniu MNiSW, a nadzór nad obiema dziedzinami (oraz edukacją powszechną) przejęło Ministerstwo Edukacji i Nauki na czele z P. Czarnkiem. Z dniem 1 stycznia 2024 r. zostało ono podzielone na Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Stanowisko ministra nauki i szkolnictwa wyższego objął Dariusz Wieczorek. Jego zastępcami zostali prof. dr hab. inż. Marek Gzik (w randze sekretarza stanu), dr. hab. Maciej Gdula, dr hab. Maria Mrówczyńska oraz dr hab. Andrzej Szeptycki (wszyscy troje w randzie podsekretarzy stanu).
O odseparowanie edukacji powszechnej od nauki i szkolnictwa wyższego apelowało środowisko akademików. „Utworzenie w 2021 roku jednego ministerstwa obejmującego naukę, szkolnictwo wyższe i oświatę doprowadziło do spadku znaczenia badań naukowych i obniżenia realnych nakładów przeznaczanych na ten cel. Pokazało również całkowitą odmienność mechanizmów finansowania i zarządzania edukacją szkolną względem edukacji akademickiej i nierozerwalnie z nią związanych badań naukowych” – pisali pod koniec października 2023 r. szefowie Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Marcin Pałys), Polskiej Akademii Nauk (Marek Konarzewski) i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (Maciej Żylicz). Podkreślali, że połączenie obu tych dziedzin w jednym resorcie nie przyniosło spodziewanych korzyści. Za rozdziałem opowiedziała się też Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
MK
Minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek urodził się w 1965 roku. Jest absolwentem Wydziału Elektrycznego Politechniki Szczecińskiej (magister inżynier elektryk). Do tej pory nie był kojarzony z podległym mu obecnie sektorem. W latach 1998–2001 piastował stanowisko wiceprezydenta Szczecina. Przez dwie kadencje zasiadał w Radzie Miasta Szczecin, a przez trzy w Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego. Pracował w różnych instytucjach turystycznych, m.in. jako dyrektor oddziału w fundacji „Almatur” i Centralnym Ośrodku Informacji Turystycznej, a także jako dyrektor generalny Regionalnej Agencji Promocji Turystyki. Pod koniec lat osiemdziesiątych był zaangażowany w działalność Zrzeszenia Studentów Polskich. Otrzymał za to w 2000 roku Złoty Krzyż Zasługi.
Wiceminister nauki prof. dr hab. inż. Marek Gzik, ur. w 1971 r., specjalizuje się w zagadnieniach związanych z inżynierią biomedyczną i biomechaniką. W 2011 r. objął stanowisko kierownika współtworzonej przez siebie na Politechnice Śląskiej Katedry Biomechatroniki. W latach 2012–2020 był dziekanem Wydziału Inżynierii Biomedycznej PŚ. Pełnił także funkcję pełnomocnika rektora uczelni ds. współpracy z przemysłem. W wyborach parlamentarnych w 2023 r. wystartował do Sejmu RP z listy Koalicji Obywatelskiej w okręgu gliwickim, uzyskując mandat posła X kadencji. W MNiSW będzie odpowiadał m.in. za kwestie związane z finansami i inwestycjami.
Dr hab. Maciej Gdula, ur. w 1977 r., jest socjologiem, specjalizuje się w teorii społecznej i teorii polityki. Jest współpracownikiem Instytutu Socjologii oraz Instytutu Studiów Zaawansowanych Uniwersytetu Warszawskiego. Jest publicystą „Krytyki Politycznej” oraz członkiem Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego (był członkiem zarządu, zasiadał w komisji rewizyjnej). W 2019 r. uzyskał mandat posła na Sejm IX kadencji. W MNiSW będzie nadzorował Departament Nauki.
Dr hab. inż. Maria Mrówczyńska ukończyła Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska Akademii Rolniczej we Wrocławiu na kierunku geodezja i kartografia. Od 1999 roku jest związana z Uniwersytetem Zielonogórskim. W latach 2019–2020 była dyrektorem Instytutu Budownictwa UZ, a później prorektorem ds. współpracy z gospodarką. Jest autorką lub współautorką ponad 130 publikacji z zakresu wykorzystania sztucznej inteligencji do rozwiązywania zagadnień z geodezji inżynieryjnej oraz zastosowań AI w budownictwie, planowaniu przestrzennym i inżynierii środowiska. W MNiSW zajmie się sprawami dotyczącymi innowacji i rozwoju.
Dr hab. Andrzej Szeptycki, ur. w 1977 r., jest politologiem. Jego zainteresowania badawcze skupiają się na polityce wewnętrznej i zagranicznej Ukrainy, polityce zagranicznej Polski, sytuacji na obszarze poradzieckim, a także studiach postkolonialnych i polityce pamięci. Związany z Wydziałem Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. W MNiSW będzie odpowiadał za współpracę międzynarodową.
