Dawid Kostecki
Jesienią ubiegłego roku zakończyliśmy prace nad strategią rozwoju Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej na lata 2024-2030. Dokument został przyjęty przez naszą Radę. Wraz z nowym rokiem rozpoczynamy jej realizację, choć formy działania nie zmieniają się wraz z wejściem w życie nowej strategii. Strategia NAWA to owoc aktywnej refleksji nad przyszłością agencji, ma charakter porządkujący oraz pozwala na zaplanowanie nowych celów, zdefiniowanych także ilościowo poprzez przyjęte wskaźniki. Uwagi zgłoszone do strategii przez różne gremia, np. Radę Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, oraz głosy ze środowiska akademickiego świadczą o tym, że ten dokument rezonuje i staje się relewantnym punktem odniesienia w dyskursie akademickim. W dokumencie przedstawiono pięć celów strategicznych NAWA: wspieranie umiędzynarodowienia nauki i szkolnictwa wyższego, popularyzacja języka i kultury polskiej, wzmacnianie obecności polskiej nauki i szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej, ułatwianie międzynarodowego transferu wiedzy oraz umiejętności do nauki i gospodarki oraz cel horyzontalny: rozwój instytucjonalny agencji.
Pierwszy z celów, umiędzynarodowienie nauki i szkolnictwa wyższego, będzie realizowany w formie finansowania międzynarodowej współpracy akademickiej i naukowej poprzez nasze programy stypendialne, wspierające mobilność. Chcemy wzmocnić pozycję kadry administracyjnej, aby szerzej korzystała z naszej oferty programowej, w takich programach, jak PROM czy Welcome to Poland. Zastanawiamy się nad stworzeniem odrębnego programu dla tej grupy pracowników, tzw. proffesional staff.
Szczególną wagę przykładamy do sieci uniwersytetów europejskich. Cieszę się, że do sojuszy przystąpiło kolejnych 5 polskich uczelni, które będą rozwijały współpracę instytucjonalną na wszystkich płaszczyznach swojego funkcjonowania. Dla członków sojuszy uruchomimy specjalny program ze środków Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego, który będzie umożliwiał sfinansowanie działań, jakie nie mogą być pokryte z projektów Erasmus+. Komplementarność finansowania pozwoli zwiększać rolę polskich partnerów w uniwersytetach europejskich.
Popularyzacja języka polskiego i kultury polskiej za granicą na poziomie akademickim będzie kontynuowana m.in. dzięki takim programom, jak Lektorzy NAWA. Obecnie w 40 państwach na 5 kontynentach mamy 83 lektorów, którzy w 82 ośrodkach akademickich nauczają języka polskiego jako obcego. Dzięki zwiększeniu alokacji w programie od 2024 możemy wysłać lektorów do Grecji, Kanady, Kazachstanu, Niemiec, Włoch, Anglii czy USA. Będziemy wciąż prowadzić certyfikowanie znajomości języka polskiego jako obcego, ale unowocześniamy ten proces. Od 1 stycznia wnioskowanie o wydanie certyfikatu bez egzaminu odbywa się poprzez system teleinformatyczny NAWA.
Kolejnym naszym celem strategicznym jest wzmacnianie obecności polskiej nauki i szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej. Budujemy sieć alumnów – beneficjentów naszych programów. Oni są najlepszymi ambasadorami działalności NAWA. Widoczność polskiej nauki to też organizowane przez nas wydarzenia zagraniczne: spotkania z Polonią, udział w targach branżowych oraz cykl Edu&Science Meetings, podczas których zapraszamy polskie środowisko akademickie do udziału w wizytach na zagranicznych uczelniach. Rozwijamy także nasze kampanie Ready, Study Go! Poland (dla studentów zagranicznych) i Research in Poland (dla naukowców). Ich popularność w mediach społecznościowych stale rośnie. Rozważamy też tworzenie filii NAWA poza Polską. To zadanie wymagać będzie działań legislacyjnych – zmiany ustawy o NAWA. Mamy świadomość przeszkód, ale wyznaczamy długofalowe cele i będziemy je realizować. W tym roku planujemy działania przygotowawcze pod kątem formalnoprawnym i fiskalnym.
Mamy wreszcie ułatwianie międzynarodowego transferu wiedzy oraz umiejętności do nauki i gospodarki. Mam tu na myśli całą działalność Biura Uznawalności Wykształcenia NAWA, czyli proces uznawalności wykształcenia zdobytego za granicą oraz uwierzytelniania polskich dokumentów potwierdzających ukończenie studiów w Polsce. Możemy się pochwalić dwoma systemami. Kwalifikator to baza danych, która umożliwia automatyczne sprawdzenie ogólnych informacji o wybranych rodzajach dyplomów ukończenia studiów wyższych uzyskanych za granicą. Pozwala ona ocenić poziom i status kwalifikacji w państwie ich wydania oraz dowiedzieć się, w jaki sposób zagraniczny dyplom lub stopień naukowy jest uznawany w Polsce. Drugi system, Syrena, pozwala na wydawanie informacji o zagranicznych dyplomach. Wniosek można złożyć za pośrednictwem Internetu o dowolnej porze z dowolnego miejsca na świecie. Katalizatorem działań w tym zakresie była sytuacja za wschodnią granicą, która spowodowała nagły wzrost liczby studentów z Ukrainy w polskim systemie szkolnictwa wyższego. Doświadczenia w obszarze uznawalności wykształcenia chcemy dalej rozwijać i promować, by stale ułatwiać obsługę cudzoziemców na polskich uczelniach i zwiększać dostępność kształcenia w Polsce dla obcokrajowców.
Na koniec warto powiedzieć o naszej najświeższej inicjatywie. Zainicjowaliśmy proces tworzenia strategii umiędzynarodowienia na poziomie ogólnokrajowym, która zgodnie z rekomendacją ministerstwa powinna uwzględniać kierunek transatlantycki oraz współpracę z Polonią. Wkrótce zarządzeniem dyrektora NAWA zostanie powołany zespół, którego zadaniem będzie wskazywanie obszarów badawczych, tematycznych związanych z umiędzynarodowieniem. Pierwsze spotkanie zaplanowane jest na 31 stycznia. Rolą zespołu ekspertów będzie wyznaczenie kierunku dyskusji na temat internacjonalizacji. Planujemy dwa duże wydarzenia pod szyldem Kongresów Umiędzynarodowienia. Pierwszy poświęcony będzie umiędzynarodowieniu kształcenia, a drugi nauki. Chcemy, aby reprezentanci takich organów, jak: Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komitet Polityki Naukowej, Krajowa Reprezentacja Doktorantów czy Rada Młodych Naukowców mogli aktywnie włączać się w tworzenie tego dokumentu. Jego opracowanie i wdrożenie będą finansowane ze środków Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego. Warto zaznaczyć, że dobrze poprowadzona debata akademicka z pewnością wywoła ferment intelektualny, który sam w sobie będzie wartością dodaną i zjednoczy środowisko wokół umiędzynarodowienia, a nam pomoże określić i skutecznie realizować najważniejsze zadania z tego obszaru.
Notował Piotr Kieraciński
