Czytelnia czasopism

O sztuce porozumiewania się

W poszukiwaniu informacji i wyjaśnień dotyczących różnych zjawisk i zdarzeń uznawanych za ważne ludzie wybierają rozwiązanie, mając do dyspozycji alternatywę w postaci nauki albo pogłosek. Różnica polega na tym, że tylko pierwsza z nich pozwala zrozumieć, co naprawdę się dzieje. Jednak, jak pokazała pandemia Covid19, czyli sytuacja z gatunku nagłych i nieprzewidywalnych, zachowanie jednostek polegające na szukaniu łatwych i prostych recept ciągle znajduje wielu zwolenników. Jest to o tyle niebezpieczne, że w zalewającym nas na co dzień chaosie informacyjnym łatwo się zgubić i ulec podszeptom wszechobecnej manipulacji. O tym, jak ważna jest więc umiejętność poszukiwania wiarygodnych źródeł informacji, przekonuje prof. dr hab. Iwona Hofman, przewodnicząca Komitetu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach PAN.

W rozmowie zamieszczonej w „Gazecie Uniwersyteckiej” (nr 9/2022), czasopiśmie społeczności akademickiej Uniwersytetu Gdańskiego, poruszonych zostało wiele wątków, także ten dotyczący potrzeby debatowania na temat sposobów komunikowania. Jak podkreśla prof. Hofman, dobrą platformą wymiany myśli i doświadczeń w tym obszarze jest Kongres Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. To odbywające się cyklicznie wydarzenie, w którym biorą udział medioznawcy i naukowcy z takich dziedzin, jak socjologia, politologia, filozofia czy językoznawstwo, nastawione jest nie tylko na popularyzowanie efektów naukowych, stanowi także dobrą okazję do integrowania się środowiska badaczy mediów.

Egzamin zdany celująco

Ewaluacji poddanych zostało osiem dyscyplin nauki, siedem z nich otrzymało kategorię A, a jedna kategorię B+. Taki wynik plasuje Politechnikę Krakowską w ścisłej czołówce polskich szkół wyższych, a w gronie uczelni technicznych pozwala jej szczycić się drugim miejscem w kraju. Sukces, o którym mowa, udało się osiągnąć dzięki aktywności badawczej, publikacyjnej oraz patentowej. Pozytywny wpływ miała także aktywna współpracy z biznesem, przekonuje prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Białkiewicz, rektor PK. Do końcowego powodzenia przyczyniło się także z pewnością zwiększenie nakładów na każdy z obszarów, wdrożenie programów nagród za osiągnięcia naukowe i publikacyjne, czy przyznawanie premii finansowych dla liderów naukowych dyscyplin. Nie można też zapomnieć o pozytywnym wpływie powołanego do życia Centrum Doskonalenia Badań Naukowych. Wszystkie te inicjatywy w równym stopniu pozwoliły wzmocnić dwa obszary: interdyscyplinarnej współpracy zespołów badawczych oraz indywidualnego rozwoju poszczególnych naukowców.

Przed uczelnią ze stolicy Małopolski stoi wiele wyzwań na przyszłość związanych przede wszystkim ze zmieniającym się światem i czynnikami zewnętrznymi, na które nie ma się wpływu. Politechnika Krakowska jest gotowa, by podejmować nowe wyzwania. To dobry czas, by doskonalić proces kształcenia, wzmacniać umiejętności obrony wiedzy naukowej w czasie, kiedy obserwowany jest wzrost populizmów, a nade wszystko, by nie ustawać w prowadzeniu badań służących ludzkości. Więcej na temat planów rozwoju przeczytać można w miesięczniku „Nasza Politechnika” (nr 10/2022).

Kim jesteś badaczu?

Nie ma krzty przesady w twierdzeniu, że postęp technologiczny jest wynikiem działania tych, którzy od zarania dziejów starali się eksplorować rzeczywistość, odkrywając rządzące nią prawa i odnajdując zależności występujące między różnymi zjawiskami. Praktycznym zastosowaniem naukowego oglądu świata są takie materialne artefakty, jak samochody, komputery czy smartfony. Skoro więc rola nauki jest aż tak istotna, to żal, że „społeczeństwo zanurzone w swojej codzienności zdaje się tego nie zauważać, nie pamiętać. Nie dostrzegać znaczenia nauki. Powszechnie uważamy, że to się po prostu zdarzyło”.

Wypowiedź prof. dr hab. Marka Świtońskiego, członka rzeczywistego PAN, która jest częścią obszernej rozmowy opublikowanej na łamach „Wieści Akademickich” (nr 3/2022), czasopisma Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, jest próbą odpowiedzi na pytanie o istotę i rolę naukowca, o to, jaki jest jego status społeczny i jak jest postrzegany w naszym kraju. Zdaniem interlokutora wpływu na to, że nauka nie cieszy się w Polsce odpowiednim uznaniem, upatrywać można w obrębie trzech głównych przyczyn. Pierwszą z nich stanowią sami naukowcy, którzy nie okazują wystarczającej pokory i aspirują do roli ekspertów w każdej dziedzinie, także tej, w której nie dysponują wystarczającym poziomem wiedzy. Drugą jest dzisiejsza rzeczywistość charakteryzująca się skupieniem na krótkich wiadomościach i licznych obrazach. W takich okolicznościach trudno jest znaleźć odbiorców chętnych do sięgania po teksty naukowe, które z istoty rzeczy wymagają dłuższego skupienia i większej uwagi. Wreszcie po trzecie, jako społeczność, nie potrafimy weryfikować źródeł informacji. Ważne jest więc, jak podkreśla prof. Świtoński, by skupić się na propagowaniu umiejętności krytycznego myślenia. Nabywanie tego typu kompetencji należałoby wprowadzać już na poziomie szkoły średniej, podsumowuje rozmówca.