Modni naukowcy 2019

Kontynuując podjętą w poprzednim numerze „Forum Akademickiego” analizę opracowanych przez J.P.A. Ioannidisa, K.W. Boyacka i J. Baasa wykazów autorów o najwyższych złożonych indeksach cytowań (indeks c), tym razem omówię dane z tabeli S7, która bazuje na cytowaniach wyłącznie z roku 2019. Po podstawowe informacje o tych wykazach i objaśnienia używanych przeze mnie terminów odsyłam do wspomnianego tekstu Nasi wśród najlepszych… i co to znaczy (FA 12/2020).

Do tabeli S7 trafili wszyscy autorzy (spośród blisko 8 milionów z dorobkiem co najmniej 5 prac indeksowanych w bazie Scopus), których indeks c (z uwzględnieniem autocytowań lub bez nich) mieści się w górnych 2% w jednej ze 176 poddyscyplin. Jest ich ponad 160 tysięcy (161 441), czyli o 1758 (1,1%) więcej niż w tabeli S6. Spośród nich 774 ma polską afiliację, co oznacza, że jest ich o 48 (6,6%) więcej niźli w S6 (patrz tabela).

Mniej niż pół procenta (0,48%) autorów w tabeli S7 ma polską afiliację (w tabeli S6 udział ten wynosi 0,45%), w dwóch (to o trzy mniej niż w S6!) dyscyplinach – filozofii i teologii oraz naukach o zdrowiu (Public Health & Health Services) – nie mamy żadnego przedstawiciela, a najmocniej reprezentowani jesteśmy w sztukach wizualnych i performatywnych (1,2%), chemii (1,13%) oraz fizyce i astronomii (0,98%). O specyficznej sytuacji sztuk wizualnych i performatywnych pisałem poprzednio, teraz – w tabeli S7 – odnotujmy znacząco wyższy (o 18 osób, z 0,42% do 0,77%) niż w tabeli S6 udział naukowców z polską afiliacją w dyscyplinie rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo. Zaistnienie w dwóch dyscyplinach, w których nie jesteśmy reprezentowani w S6, zawdzięczamy jedynie trzem osobom: Marcie Dynel z Uniwersytetu Łódzkiego (dyscyplina Communication & Textual Studies, pierwsza poddyscyplina Languages & Linguistics; pierwsza indeksowana w bazie Scopus publikacja z roku 2007) oraz Ewie Domańskiej z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Mikołajowi Szołtyskowi z Uniwersytetu Warszawskiego (oboje dyscyplina Historical Studies, pierwsza poddyscyplina History; pierwsze indeksowane publikacje odpowiednio z 1998 i 2007). Warto nadmienić, że na podstawie samej tabeli S7, gdzie przy nazwisku Szołtysek pojawia się jedynie określenie „Institute of History”, nie można ustalić, jaką instytucję reprezentował w roku 2019 ostatni z trójki wymienionych naukowców.

Podstawowe dane liczbowe z rozbiciem na poszczególne dyscypliny (dwie ostatnie kolumny pochodzą ode mnie – KC)

Najwyższe indeksy c (bez autocytowań 5,398738, z autocytowaniami 5,484745) posiada chiński uczony z Georgia Institute of Technology Zhong Lin Wang (dyscyplina Enabling & Strategic Technologies, pierwsza poddyscyplina Nanoscience & Nanotechnology). Uzyskał je dzięki 1 754 pracom opublikowanym w latach 1960-2019, z których 1 437 było cytowanych w roku 2019 łącznie 36 096 razy w 12 106 różnych pracach. Jego (jednoroczny) indeks Hirscha to 83, a udział autocytowań wynosi 16,69%. Dodajmy, że najczęściej (67 118 razy) w roku 2019 cytowane były prace Douglasa G. Altmana z Uniwersytetu Oksfordzkiego (dyscyplina Clinical Medicine, pierwsza poddyscyplina General & Internal Medicine) – pod tym względem Wang jest czternasty, a najwyższy indeks Hirscha, należący do laureata 2013 Breakthrough Prize in Life Sciences, amerykańskiego genetyka z doktoratem z matematyki Erica S. Landera z MIT (dyscyplina Biomedical Research, pierwsza poddyscyplina Developmental Biology), to 99 (tu Wang jest dziesiąty). Podwójny lider tabeli S6 Michael Grätzel w tabeli S7 zajmuje miejsca odpowiednio 3 i 2, z kolei Wang w S6 jest 5 i 3.

Do tabeli S7 z (jednorocznym) indeksem Hirscha wynoszącym 1 trafiło 6 (w przypadku uwzględniania autocytowań) i 17 (indeks bez autocytowań) osób. Szczególnie ciekawy jest tu przypadek amerykańskiego naukowca Mariona M. Bradforda (od jego nazwiska pochodzi nazwa znanej studentom metody oznaczania stężenia białka), którego 3 prace cytowane były w roku 2019 łącznie 9 905 razy w 9 905 różnych pracach, co dało mu indeksy c wynoszące odpowiednio 3,886895 i 3,880131, a w efekcie bardzo wysokie miejsca 2 993 i 3 365 w tabeli S7 (w S6 uplasował się na miejscach 3 292 i 4 067).

Indeks c bez autocytowań powyżej 5 posiada 19 naukowców, a z autocytowaniami 21. Z kolei najniższe indeksy u osób z tabeli S7 to w pierwszym przypadku 0,40066 (łącznie 10 osób w tym zestawieniu ma wynik poniżej 1), a w drugim – 1,533105 (285 osób ma ten indeks niższy niż 2). Co ciekawe, w pierwszej z nich 4 osoby są przypisane do dyscypliny Physics & Astronomy, a 3 do Engineering (w tym lider tej klasyfikacji Zhiwei Zhang z Uniwersytet Stanu Ohio, z pierwszą poddyscypliną Electrical & Electronic Engineering), natomiast wśród 285 osób drugiej grupy są reprezentanci przede wszystkim Historical Studies (114 osób), Communication & Textual Studies (86), Visual & Performing Arts (30) i Philosophy & Theology (26), przy czym 14 pierwszych miejsc zajmują osoby, których pierwszą poddyscypliną jest Art Practice, History & Theory. W obu grupach o najniższych indeksach jest po jednej osobie z polską afiliacją.

Dwustu czterdziestu (240) autorom wystarczyło mniej niż 5 lat od daty publikacji pierwszej pracy, aby trafić do bazy S7, a 12 spośród nich jedynie 2 lata. W tym pierwszym gronie są 3 osoby z polską afiliacją: mający najkrótszy wśród nich staż publikacyjny (od 2017 roku) Mohammad Malikan z Politechniki Gdańskiej (dyscyplina Engineering, pierwsza poddyscyplina Mechanical Engineering & Transports), Piotr Gąsiorek z Uniwersytetu Jagiellońskiego (dyscyplina Biology, pierwsza poddyscyplina Zoology) i wspomniana już w poprzednim artykule Magdalena Tutak.

Autorem z polską afiliacją o najwyższych obu indeksach c (wynoszącymi odpowiednio 4,145379 i 4,126902, co daje mu miejsca odpowiednio 1103 i 1296) jest, tak jak w przypadku bazy S6, Zdzisław Pawlak. Jego 49 prac było cytowanych w roku 2019 łącznie 1 698 razy w 1 252 różnych pracach, a jego jednoroczny (za 2019) indeks Hirscha to 15. W poddyscyplinie Artificial Intelligence & Image Processing powyższe indeksy dały pozycje odpowiednio 63 i 68. Indeks c (bez autocytowań lub z nimi) powyżej 4 ma jeszcze tylko Elżbieta Frąckowiak, zajmująca dwa miejsca 32 w poddyscyplinie Energy, którą reprezentuje 186 014 autorów. Wyraźnie najwyższe indeksy Hirscha (bez autocytowań 52 i 57 wraz z nimi) i liczby cytowań (23 626 cytowania i 17 125 tekstów, w których jest cytowany) wśród naukowców z polską afiliacją ma jednak rektor Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Piotr Ponikowski, który w poddyscyplinie Cardiovascular System & Hematology uplasował się na miejscach 78 i 73.

Czterdziestu (40) uczonych z polską afiliacją plasuje się w pierwszych setkach swoich pierwszych poddyscyplin utworzonych na podstawie indeksu c bez autocytowań, w przypadku indeksu z autocytowaniami jest ich 44. To zdecydowanie więcej niż w bazie S6, gdzie jest ich odpowiednio 21 i 26. W obu pierwszych dziesiątkach znajdują się: Harald Walach z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (miejsca 3 i 2 w poddyscyplinie Complementary & Alternative Medicine, uwzględniającej 9 518 autorów), Antoni Rogalski z Wojskowej Akademii Technicznej (dwa trzecie miejsca w poddyscyplinie Optoelectronics & Photonics, reprezentowanej przez zdecydowanie więcej, bo 99 488 autorów) i Barbara Kirshenblatt-Gimblett (miejsca 5 i 6 w poddyscyplinie Drama & Theater uwzględniającej 789 autorów; o problemach z jej afiliacją wspominałem w FA 12/2020), a Paweł Jałoszyński z Uniwersytetu Wrocławskiego jest odpowiednio 47 i 4 (w poddyscyplinie Zoology, reprezentowanej przez 13 250 autorów).

Spośród 176 poddyscyplin jesteśmy obecni jedynie w 96, w tym w 29 figuruje co najmniej 10 naukowców z polską afiliacją. Najliczniej jesteśmy reprezentowani w: Applied Physics (41 osób; co stanowi 0,85% w poddyscyplinie), Artificial Intelligence & Image Processing (39; 0,85%), Analytical Chemistry (34; 1,83%), Nuclear & Particle Physics (33; 1,37%) i Optoelectronics & Photonics (31; 1,42%). Z kolei najmocniej pod względem udziału w poddyscyplinie reprezentowani jesteśmy w: Drama & Theater (6,67%), Anatomy & Morphology (4,72%), Environmental & Occupational Health (3,37%), Legal & Forensic Medicine (2,73%) i Mining & Metallurgy (1,98%). Poprzednia piątka, tzn. najliczniej reprezentowane poddyscypliny, zajmuje w tej klasyfikacji odpowiednio miejsca 33, 30, 7, 15 i 14.

W tabeli S7 najliczniej reprezentowane są następujące polskie uczelnie: Uniwersytet Jagielloński – 49 osób (w tym 16 przypisanych do Collegium Medicum), Uniwersytet Warszawski – 43 (w tym 3 przypisane do CeNT, 2 do Instytutu Informatyki i 2 do CNBCh), Akademia Górniczo-Hutnicza – 38, Politechnika Warszawska – 34, Politechnika Wrocławska – 30, Politechnika Gdańska – 26, Politechnika Poznańska – 26, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza – 23, Politechnika Łódzka – 21, Politechnika Śląska – 19.

Pozostałe uczelnie badawcze (z powyższej dziesiątki taki status ma 7 uczelni) – Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika i Gdański Uniwersytet Medyczny – reprezentowane są odpowiednio przez 17, 16 i 7 naukowców. Najliczniejszą reprezentację posiada jednak także w S7 Polska Akademia Nauk, której nazwa pojawia się przy nazwiskach 96 autorów (w tabeli S6 było ich jednak sporo więcej, bo 141). Warto odnotować, że w tabeli S6 kolejność uniwersytetów z Warszawy i Krakowa jest odwrotna niż w S7.

Natomiast najwięcej liderów (wśród osób z polską afiliacją) w poddyscyplinach mają: Polska Akademia Nauk – 10, Politechnika Gdańska – 6 oraz Akademia Górniczo-Hutnicza, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Uniwersytet Warszawski – po 5.