Wydarzenia

Fot. UO

Doktorat h.c. – prof. Lech Borowiec

OPOLE Prof. Lech Borowiec z Katedry Bioróżnorodności i Taksonomii Ewolucyjnej Uniwersytetu Wrocławskiego został 47 doktorem honoris causa Uniwersytetu Opolskiego (na fot. z prawej obok rektora UO, prof. Marka Masnyka). Jest kontynuatorem tradycji wrocławskiej szkoły taksonomii bezkręgowców i propagatorem kladystyki jako naukowej podstawy filogenetyki i klasyfikacji organizmów. Zakładał i był pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Taksonomicznego. Opublikował 362 oryginalne prace, w których opisał 534 nowe dla nauki taksony. Prowadzi interaktywne katalogi tarczyków świata, stonkowatych Europy i Basenu Morza Śródziemnego oraz polskich chrząszczy. Ten ostatni liczy 5130 ilustracji. Zgromadził także największy w Europie zbiór mrówek śródziemnomorskich. Uroczystość nadania tytułu odbyła się 10 marca, w 26. rocznicę powstania UO.

Fot. Otoimplant

Polskie Produkty Przyszłości

WARSZAWA Otoimplant – proteza ucha środkowego o działaniu bakteriobójczym, która zapewnia pacjentom krótszy okres rekonwalescencji, ogranicza ryzyko związane z powikłaniami w przebiegu infekcji i zakażeń bakteryjnych oraz umożliwia odtworzenie budowy i funkcji struktur kostnych ucha środkowego, została Polskim Produktem Przyszłości w konkursie organizowanym przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Jej autorami są naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie pracujący pod kierunkiem dr hab. inż. Magdaleny Ząbki z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki. W nagrodę otrzymali 100 tys. zł. Wyróżniono (po 25 tys. zł) Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich za unikatową w skali świata odmianę konopi przemysłowych HENOLA oraz Fundację Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za ILAGRO – innowacyjny produkt stymulujący odporność roślin. Do 22 konkursu, inaugurującego 20-lecie PARP, zgłoszono 96 projektów.

Skatalogują biurokrację

WARSZAWA Projekt „Katalogi Administracji Publicznej”, którego celem jest udostępnienie aktualnych i kompletnych danych o instytucjach i usługach publicznych oraz wzorach dokumentów, będzie realizowany przez należące do Sieci Badawczej Łukasiewicz: Instytut Logistyki i Magazynowania oraz Instytut Technik Innowacyjnych EMAG. Wdrożenie KAP ma usprawnić pracę urzędów, które zyskają narzędzie pozwalające im na uporządkowanie wiedzy dotyczącej spraw, usług publicznych, wzorów dokumentów i rejestrów publicznych. Obywatele i przedsiębiorcy otrzymają jednolite w skali kraju opisy spraw oraz wzory dokumentów elektronicznych i nieelektronicznych. Załatwianie spraw urzędowych będzie dzięki temu łatwiejsze i szybsze. System KAP ma być zintegrowany z serwisem biznes.gov.pl oraz dostosowany do ePUAP. Budżet trzyletniego projektu to ok. 44,5 mln zł.

Fot. Arch. prywatne

Polka w Radzie ESA

WARSZAWA/GENEWA Dr hab. Agata Różańska, prof. Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN, została wybrana do Rady Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego w kadencji 2020-2024. Elitarne, 10-osobowe gremium zarządza działalnością założonego w 1990 roku Towarzystwa. Prof. Różańska zajmuje się modelowaniem emisji promieniowania z atmosfer dysków akrecyjnych w aktywnych jądrach galaktyk i rentgenowskich układach podwójnych. Ukończyła Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2014 roku koordynuje prace polskich naukowców nad czterema podzespołami – dwoma optomechanicznymi i dwoma elektronicznymi – dla satelity rentgenowskiego ATHENA (Advanced Telescope for High ENergy Astrophysics). Start misji, realizowanej przez Europejską Agencję Kosmiczną, zaplanowano na 2028 rok. Jej koszt szacowany jest na prawie 1 mld euro.

Fot. Andrzej Romański

Kolejny Polak w EASA

TORUŃ/SALZBURG Prof. Bogusław Buszewski z Wydziału Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika został członkiem Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki. Jest 31 Polakiem w składzie tego gremium. To uznany w kraju i za granicą specjalista z zakresu chemii analitycznej, a zwłaszcza metod separacyjnych (chromatografia i techniki elektromigracyjne, przygotowanie próbek, spektrometria mas, adsorpcja). Jest twórcą tzw. Toruńskiej Szkoły Chemii Analitycznej, autorem 18 książek i opracowań monograficznych, ponad 600 publikacji, 56 patentów i zgłoszeń patentowych. Kieruje Katedrą Chemii Środowiska i Bioanalityki oraz Centrum Metod Separacyjnych i Bioanalitycznych (BioSep) Interdyscyplinarnego Centrum Nowoczesnych Technologii. Do EASA należy ponad 2 tys. naukowców, ludzi kultury i religii, w tym 34 noblistów. Od roku 2015 wiceprezydentem Akademii jest prof. Michał Kleiber.

Fot. Andrzej Kawecki

Gotowi do (samo)obrony

PRZEMYŚL Walizka kryminalistyczna, pałki typu TONFA, kajdanki, rękawice bokserskie, tarcze treningowe oraz atrapy broni – to sprzęt, z którego będą korzystać studenci kierunku bezpieczeństwo transgraniczne w Państwowej Wyższej Szkole Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. Przyda się w trakcie realizacji praktycznych zajęć z zakresu samoobrony i technik interwencji oraz kryminalistyki i kryminologii. Prowadzone będą przez instruktora posiadającego wieloletnie doświadczenie zawodowe w policji. Ich celem jest nauka technik uderzeń, bloków, kopnięć, rzutów, padów i dźwigni, przydatnych w obronie przed różnymi atakami. Mają również rozwijać u studentów umiejętność właściwego i bezpiecznego przeprowadzania interwencji z użyciem siły fizycznej i innych środków przymusu bezpośredniego.

Fot. UJK

Studenci w studio

KIELCE Uniwersytet Jana Kochanowskiego wzbogacił się o profesjonalne studio telewizyjne. Kosztowało 560 tys. zł. Mieści się na Wydziale Humanistycznym i wyposażone jest w kamery stacjonarne w rozdzielczości 4K sterowane joystickiem, dwie kamery reporterskie, prompter, greenbox, cztery stanowiska w pomieszczeniu reżyserskim, profesjonalne oświetlenie. Na razie produkcje dostępne będą na kanale YouTube. Studio będzie służyć głównie adeptom dziennikarstwa. W planach jest stworzenie magazynu informacyjnego, w którym znajdą się relacje z najważniejszych imprez odbywających się na uczelni. Powstawać też będą projekty autorskie studentów i pracowników UJK. W tym samym budynku, lecz na drugim końcu korytarza, swoje nowe studio radiowe ma Studenckie Radio Fraszka.

Centrum materii

CHORZÓW Na Uniwersytecie Śląskim powstanie Centrum Mikroskopowego Badania Materii. Przedsięwzięcie obejmuje budowę nowego obiektu w kampusie chorzowskim i zakłada wyposażenie go w kilka nowoczesnych mikroskopów elektronowych umożliwiających korelacyjne badania materii, w tym transmisyjny mikroskop kriogeniczny i mikroskopy skaningowe sprzężone z technikami spektroskopowymi oraz mikroskop konfokalny i sił atomowych. Stworzenie CMBM SPIN-Lab ma doprowadzić do konsolidacji i rozwoju badań prowadzonych w regionie m.in. nad: fizykochemicznymi właściwościami nowoczesnych materiałów i nanomateriałów znajdujących zastosowanie w medycynie, farmacji, lotnictwie i motoryzacji. Całkowita wartość inwestycji wynosi ponad 31,5 mln zł. Część stanowić będzie dofinansowanie z RPO Województwa Śląskiego. Centrum ma zacząć działalność w 2022 roku.

Fot. UMG

Dookoła świata po nagrodę

GDAŃSK Komendanci „Daru Młodzieży” kpt. ż.w. Rafał Szymański oraz kpt. ż.w. Ireneusz Lewandowski odebrali w Europejskim Centrum Solidarności nagrodę specjalną „Rejsu Roku” za wyprawę „Daru Młodzieży” dookoła świata. W dziesięciomiesięcznym Rejsie Niepodległości wzięło udział m.in. 539 studentów Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, realizujących praktykę morską. Żaglowiec, którego armatorem jest gdyńska uczelnia, wypłynął 20 maja ub.r. z portu w Gdyni, a zmierzając na Światowe Dni Młodzieży w Panamie i w drodze powrotnej pokonał 38 tys. mil morskich, zawijając do 23 portów na 5 kontynentach. Wymieniająca się na różnych etapach stała załoga liczyła 77 członków. W sumie w ciągu 313 dni przez pokład przewinęło się 948 młodych ludzi. Rejs Niepodległości był trzecim, podczas którego żaglowce gdyńskiej szkoły opłynęły świat. Opisywaliśmy go w numerze 7-8/2019.

Fot. JetStream

Polecieli na podium

WROCŁAW/POZNAŃ/LAKELAND Studenci z Akademickiego Klubu Lotniczego Politechniki Wrocławskiej (na fot.) zajęli drugie miejsce w konkursie SAE Aero Design East 2020. Zaprojektowane przez nich samoloty startowały w kategorii Advanced, w której ustąpili miejsca jedynie zespołowi z Georgia Institute of Technology (USA). Zadaniem było możliwie najbardziej precyzyjne zrzucenie ładunków z wysokości około 30 m do celu o promieniu 15 m. Namierzanie odbywa się za pomocą systemu składającego się z kamery i nadajników, które wysyłają obraz w czasie rzeczywistym oraz dane telemetryczne lotu do naziemnej stacji kontroli. W zawodach startowała też ekipa studentów z AKL Politechniki Poznańskiej, którzy za prezentację techniczną w klasie Regular (start z obciążeniem i ładunkiem wielkogabarytowym – w sumie ok. 5,5 kg, zrobienie kręgu nad lotniskiem i lądowanie) sklasyfikowani zostali na 3 miejscu. Na Florydzie rywalizowało ponad 60 zespołów z całego świata.

Fot. Paweł Sudara

Medycy w 3D

GDAŃSK Na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym zainicjowano unikatowy w skali kraju fakultet: wydruki 3D w medycynie – zastosowanie i metody wytwarzania. Adresowany jest do studentów Wydziału Lekarskiego i English Division z IV, V i VI roku. Naukowcy z Katedry i Kliniki Kardiologii Dziecięcej i Wad Wrodzonych Serca GUMed od ponad 3 lat prowadzą intensywne prace nad projektem wykorzystania wydruku 3D w kardiologii dziecięcej. Zdobyte doświadczenie postanowili wykorzystać w edukacji pacjentów i studentów medycyny. Program fakultetu napisali specjalnie z myślą o przyszłych lekarzach, którzy samodzielnie, pod nadzorem prowadzącego, dokonują wstępnej analizy otrzymanego obrazowania, wykonują segmentację obrazu, inspekcję otrzymanego modelu i jego przygotowanie do wydruku. Ostatnie zajęcia służą oczyszczeniu wcześniej przygotowanych przez nich i wydrukowanych modeli. Dzięki tej innowacyjnej technice w klinice powstało dotąd kilkadziesiąt indywidualnych modeli serc pacjentów.

„Cen-Tech” prawie gotowe

LUBLIN W przyszłym roku akademickim infrastruktura Politechniki Lubelskiej powiększy się o Centrum Technologii Informatycznych i Lingwistyki Technicznej. Jego budowa rozpoczęła się w 2018 r. Obiekt powstał w północnej części kampusu PL. W tym miesiącu planowane jest wyposażanie pięciokondygnacyjnego budynku. „Cen-Tech” podzielono na trzy strefy funkcjonalne: podstawową dla studentów i pracowników naukowo-dydaktycznych wszystkich wydziałów, w której znajdują się sale wykładowe, ćwiczeniowe, laboratoria językowe, oraz techniczną i administracyjną. Specjalnie dla studentów kierunku informatyka i pokrewnych na trzecim piętrze utworzono salę audio-wideo, która ma rozwijać ich zainteresowania w obszarze technologii informatycznych wykorzystywanych przy produkcji filmowej i telewizyjnej. Inwestycja kosztowała niemal 17,5 mln zł, z czego blisko połowę dołożyło Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Fot. UWM

Doradzi w nawigacji

OLSZTYN Prof. Paweł Wielgosz z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego został członkiem Komitetu Doradczego ds. Naukowych Globalnych Systemów Nawigacji Satelitarnej Europejskiej Agencji Kosmicznej. Do jego zadań będzie należało m.in. opracowanie koncepcji i opiniowanie projektu drugiej generacji europejskiego systemu Galileo oraz opiniowanie nowych programów naukowych, dotyczących systemów GNSS (globalne systemy nawigacji satelitarnej), w szczególności związanych z nawigacją w telefonach komórkowych oraz z badaniami nad ograniczeniem wpływu pogody kosmicznej na nawigację satelitarną. Jest drugim Polakiem, po prof. Stanisławie Oszczaku, również z UWM, powołanym w skład GSAC. Gremium to liczy 12 członków, a ich kadencja trwa 3 lata.

Energetyka i medycyna

CZĘSTOCHOWA Laboratorium Badań Środowiskowych i Nowych Materiałów powstanie na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie. Mieścić się będzie na Wydziale Nauk Ścisłych, Przyrodniczych i Technicznych. Naukowcy skupią się na kompleksowych badaniach podstawowych i stosowanych w zakresie energetyki, ze szczególnym naciskiem na odnawialne źródła energii, innowacyjne technologie związane z usuwaniem zanieczyszczeń stałych i gazowych ze środowiska oraz prowadzenie zintegrowanego monitoringu środowiska. Prowadzone będą także prace nad nowymi materiałami organicznymi dla medycyny. Celem badań jest opracowanie nowych technologii i produktów oraz ich wdrożeń we współpracy z przedsiębiorcami, głównie z województwa śląskiego. Koszt inwestycji oszacowano na ponad 5,3 mln zł, z czego 4,4 mln zł uczelnia otrzyma z RPO Województwa Śląskiego na lata 2014–2020.

Polsko-szwajcarska kooperacja

WARSZAWA Prof. Janusz Hołyst z Politechniki Warszawskiej, dr hab. Anna Olga Michalska z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, prof. Wiesław Ostachowicz z Instytutu Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego PAN, prof. Zbigniew Łodziana z Instytutu Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN oraz dr Magdalena Marta Szubielska z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II zostali laureatami konkursu ALPHORN organizowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Otrzymają w sumie ponad 5 mln zł na badania z zakresu nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, ścisłych i technicznych oraz o życiu prowadzone ze szwajcarskimi partnerami. Najwięcej – ponad 1,5 mln zł – trafi na PW, gdzie z wykorzystaniem metody fizyki statystycznej i eksploracji danych, stworzone zostaną nowe modele, których połączenie pozwoli na lepsze zrozumienie, jak interakcje między ludźmi przekładają się na relacje między nimi i na odwrót, oraz jak te relacje zmieniają się w czasie.

Fot. Roman Niedziółka

Pomogą pupilom

SIEDLCE W Instytucie Zootechniki i Rybactwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach otwarto Pracownię Rehabilitacji i Sensoryki Zwierząt. Stanowi ona nowoczesną bazę naukowo-dydaktyczną, z której korzystają studenci kierunków zoopsychologia z animaloterapią oraz zootechnika, doskonaląc swoją wiedzę i umiejętności. Na wyposażeniu pracowni, której opiekunem jest mgr inż. Anna Jakubczak, są m.in.: bieżnia umożliwiająca rehabilitację i treningi nawet bardzo dużych zwierząt, pole magnetyczne wykorzystywane m.in. w leczeniu schorzeń ortopedycznych, aparat do laseroterapii stosowany np. w poprawie mikrokrążenia, aparat do klasycznej sonoterapii i fonoforezy o działaniu przeciwbólowym, zmniejszający napięcie mięśni. Jest także ścieżka sensoryczna do terapii behawioralnej. Pracownia nawiązała współpracę z lekarzami weterynarii, którzy psom, kotom i innym domowym zwierzętom po wypadkach lub z problemami neurologicznymi pomogą wrócić do zdrowia.

Centrum dla weterynarzy

TORUŃ Po uruchomieniu półtora roku temu studiów weterynaryjnych Uniwersytet Mikołaja Kopernika przystępuje do budowy zaplecza badawczego, klinicznego i dydaktycznego dla tego kierunku. Centrum Medycyny Weterynaryjnej ma być gotowe pod koniec 2021 r. Budynek o powierzchni 6412 m2 stanie przy Szosie Bydgoskiej. W podziemiu znajdzie się część kliniczna dla trzody chlewnej. Na parterze zaplanowano część kliniczną dla koni i bydła rogatego, izbę przyjęć i poczekalnię dla właścicieli zwierząt. Na I piętrze działać będzie klinika dla zwierząt małych z 4 salami operacyjnymi. Pomieszczenia dydaktyczne, sale seminaryjne, aula oraz pomieszczenia dla pracowników naukowych i administracji umieszczone będą na II piętrze. Na dachu zaprojektowano otwarty taras widokowy. Zgodnie z planem ma to być najlepiej w kraju wyposażony budynek służący kształceniu i usługom weterynaryjnym. Znajdzie się w nim m.in. tomograf komputerowy, rezonans magnetyczny, ultrasonograf, a także unikatowy system transportu wewnętrznego zwierząt. Inwestycja pochłonie prawie 31 mln zł.

Pieniądze dla klinicystów

WARSZAWA Ponad 460 mln zł przekaże Agencja Badań Medycznych na 28 projektów z obszaru kardiologii, onkologii, pediatrii, neurologii oraz hematologii. To pierwsze tak duże wsparcie dla niekomercyjnych badań klinicznych w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Złożono 78 wniosków o łącznej wartości blisko 1,5 mld zł. Badania zrealizuje 14 podmiotów. Najwięcej beneficjentów – po 5 – wywodzi się z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Najwyżej oceniono projekt koordynowany przez prof. Wojciecha Młynarskiego z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Ma on na celu ułatwienie dostępu do zaawansowanych terapii polskim dzieciom cierpiącym na ostrą białaczkę limfoblastyczną oraz identyfikację opcji leczniczych przy użyciu zaawansowanej diagnostyki molekularnej całego genomu dla pacjentów, którzy nie zareagowali na standardową strategię terapeutyczną.

Nagrody dla matematyków

Fot. Arch. prywatne

WARSZAWA Polskie Towarzystwo Matematyczne przyznało jedne z najbardziej prestiżowych polskich nagród w tej dziedzinie. Laureatem Nagrody Głównej PTM im. Hugona Steinhausa został prof. Adam Bobrowski, kierownik Katedry Matematyki Politechniki Lubelskiej. Jego badania związane są z zastosowaniami matematyki w genetyce populacyjnej, ekspresji genów i dyfuzji wewnątrzkomórkowej, a ostatnio także w agrofizyce. Nagrodę Główną PTM im. Stefana Banacha za głębokie i szeroko cytowane wyniki w zakresie teorii operatorów i półgrup operatorów na przestrzeniach Banacha oraz ich zastosowania w teorii równań różniczkowych i teorii ergodycznej otrzymał prof. Yuriy Tomilov z Zakładu Analizy Funkcjonalnej Instytutu Matematycznego PAN. Trzecia z nagród – im. Samuela Dicksteina za osiągnięcia w dziedzinie edukacji matematycznej, popularyzacji i historii matematyki – przyzwana jest co dwa lata.

Fot. PSk

Przełom w rehabilitacji

KIELCE Inżynierowie z Politechniki Świętokrzyskiej pod kierunkiem prof. Stanisława Deniziaka pracują nad innowacyjnym systemem informatycznym wspomagającym rehabilitację pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym za pomocą nowoczesnych urządzeń, takich jak roboty, bieżnie, platformy. Konstruowany egzoszkielet wykona za pacjentów każdy krok. Urządzenie ma być przełomem w leczeniu pacjentów. Rehabilitacja obejmie wspomaganie edukacji chodu jako kompleksowego leczenia usprawniającego, skorelowanego z terapią spasmolityczną bądź leczeniem ortopedycznym i/lub operacyjnym. Efektem końcowym projektu będzie prototyp systemu informatycznego wspierający lekarzy i rehabilitantów w optymalnym doborze treningów oraz umożliwiający ocenę ich skuteczności na podstawie pomiarów biometrycznych. Całkowity koszt projektu przekracza 4 mln zł, z czego 3,4 mln zł stanowi dofinansowanie z NCBR. Prace potrwają do końca 2022 roku.

Fot. WUM

Prezes z WUM

WARSZAWA

Dr hab. Filip M. Szymański z I Katedry i Kliniki Kariologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego został prezesem Polskiego Towarzystwa Chorób Cywilizacyjnych. Jest kardiologiem specjalizującym się w nieinwazyjnej diagnostyce z uwzględnieniem nieklasycznych czynników ryzyka chorób układu krążenia, tj. obturacyjnego bezdechu sennego, zaburzeń funkcji seksualnych czy chorób przyzębia. Jest współredaktorem pierwszych na skalą europejską podręczników dotyczących nieklasycznych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz hipertensjoonkologii. Należy do Polskiego i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Europejskiego Towarzystwa Oddechowego. PTChC działa na rzecz profilaktyki i zwalczania chorób cywilizacyjnych, promocji i ochrony zdrowia w ich zakresie oraz inicjowaniu i wspieraniu badań naukowych. Kadencja prezesa trwa 6 lat.