Prof. Stefan Dziembowski z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego jest jednym ze 185 naukowców z całego świata, którym Europejska Rada ds. Badań Naukowych przyznała Advanced Grant. Wart 2,4 mln euro projekt PROCONTRA dotyczy protokołów kryptograficznych.
Pojęcie to pojawiło się pod koniec ubiegłego wieku, a ostatnio zyskało na popularności, głównie dzięki rozwojowi tzw. technologii blockchain, która dostarcza narzędzi do zapisywania i wykonywania tych kontraktów. Protokoły kryptograficzne to nic innego, jak algorytmy wchodzące w interakcje z inteligentnymi kontraktami (z ang. smart contracts), czyli z „informatycznymi odpowiednikami” umów prawnych. Przykładem może być gra w szachy, w której inteligentny kontrakt odpowiada za uczciwość rozgrywki, a więc np. za to, żeby nie można było wykonać niedozwolonych ruchów figurami. Protokół zawiera instrukcje dla każdej ze stron dotyczące tego, jak ma się zachowywać w celu wykonania ruchu w grze. W praktyce protokoły mogą być bardziej skomplikowane i uwzględniać m.in. większą liczbę uczestników. Wśród potencjalnych zastosowań są choćby transakcje dokonywane w tzw. internecie rzeczy, gdzie pojawia się konieczność zawierania umów między urządzeniami – bez ingerencji człowieka.
– Celem grantu jest stworzenie teorii protokołów opartych na inteligentnych kontraktach. Będziemy też tworzyć nowe protokoły tego typu oraz analizować już istniejące. Przykładowo zajmiemy się tzw. protokołami off-chain, które służą przeniesieniu znacznej części operacji poza główny blockchain, przy zachowaniu tych samych gwarancji bezpieczeństwa – zapowiada prof. Dziembowski, pod którego kierownictwem działa na UW zespół badaczy zajmujących się kryptograficznymi aspektami cyfrowej waluty bitcoin.
Realizacja projektu PROCONTRA przyczyni się do powstania na stołecznej uczelni pierwszego w Polsce akademickiego centrum rozwoju blockchaina oraz technologii inteligentnych kontraktów.
Prof. Stefan Dziembowski jest synem astronoma Wojciecha Dziembowskiego i starszym bratem Andrzeja Dziembowskiego, biologa molekularnego i genetyka z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN. To już drugi jego projekt naukowy, który realizuje dzięki wsparciu ERC. Poprzednio, w 2007 roku, jeszcze jako post-doc na Uniwersytecie La Sapienza w Rzymie, otrzymał Starting Grant, który realizował już na Uniwersytecie Warszawskim. Był to pierwszy grant ERC na stołecznej uczelni. Od tamtej pory dorobek naukowców UW powiększył się o kolejnych 15, a uniwersytet stał się polskim liderem pod tym względem. Najwięcej było Starting Grants (8) skierowanych do młodych naukowców, od 2 do 7 lat po doktoracie.
Przed prof. Dziembowskim granty ERC dla zaawansowanych badaczy (Advanced Grant) zdobyło tylko czterech profesorów, pracujących w polskich instytucjach naukowych: Tomasz Dietl z Instytutu Fizyki PAN (2008), Andrzej Udalski z Obserwatorium Astronomicznego UW (2009), Ryszard Horodecki z Uniwersytetu Gdańskiego (2012) oraz Grzegorz Pietrzyński z Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN w Warszawie (2016).
W sumie od początku istnienia ERC (2007) przyznano polskim naukowcom 37 grantów wszystkich kategorii (Starting, Consolidator, Advanced, Proof of Concept).
MK, BPUW
