Znajomość z wodą rozpoczynamy od bardzo wczesnego dzieciństwa. Nasze pierwsze wspomnienia często mają związek z kąpielami, wizytami na basenie czy wyjazdami nad morze. Jako dzieci na pewno wielokrotnie pytaliśmy rodziców, skąd i po co na Ziemi znajduje się tyle wody, ale czy jako dorośli umiemy sobie na to pytanie poprawnie odpowiedzieć? Jeśli nie lub w niewystarczającym stopniu, możemy oczywiście sięgnąć po literaturę naukową. Zwłaszcza teraz, kiedy na rynku pojawiła się książka specjalistki w tej dziedzinie, Aleksandry Kardaś. Książka o wodzie w wyczerpujący sposób odpowie na wiele pytań i intrygujących zagadnień.
Aleksandra Kardaś jest doktorem nauk fizycznych, specjalizuje się w fizyce atmosfery. Na co dzień współtworzy serwis naukowy Nauka o klimacie i jest współautorką książki o tym samym tytule. Współtworzyła liczne artykuły naukowe i popularnonaukowe, prowadziła wykłady nie tylko dla studentów, lecz także dla szerokiego grona odbiorców.
Cel, jaki przyświecał jej podczas pisania książki, wyjaśnia Kardaś już we wstępie: „Pisząc Książkę o wodzie, starałam się przedstawić niezwykłą rolę, jaką ta substancja odgrywa na Ziemi. To, że jej własności pozwoliły na powstanie życia, ukształtowanie się krajobrazu i klimatu. A także jak na różne sposoby wykorzystujemy je od zarania cywilizacji. Nie próbowałam jednak stworzyć podręcznika ani encyklopedii. To raczej subiektywny przegląd wszystkiego, co mnie samą fascynuje w wodzie i jej możliwościach”.
Swoją wiedzę o wodzie Aleksandra Kardaś dzieli na siedem głównych rozdziałów. We wprowadzeniu autorka tłumaczy nam, jak właściwie zbudowana jest woda, kiedy patrzymy na nią nie w mikro-, lecz w nanoskali. Poznajemy ją więc jako związek chemiczny – jej cechy i stany skupienia. To wprowadzenie pozwala łatwiej zrozumieć rolę wody w przyrodzie oraz zjawisk występujących w oceanach czy atmosferze, które opisuje autorka w kolejnych rozdziałach. Poznajemy także znaczenie lodu morskiego, lodowców i lądolodów. Opis obiegu wody w przyrodzie zamyka autorka grawitacją, czyli siłą, która sprawia, że woda transportowana jest w głąb lądu, by tam tworzyć rzeki i morza. W ostatnim rozdziale przybliża czytelnikom sposoby, w jakie człowiek od zarania cywilizacji – od czasów staroegipskich aż po współczesność – wykorzystuje wodę w przemyśle, technologii i gospodarce.
Na szczególną uwagę zasługuje samo wydanie książki – wyjątkowo estetyczne, utrzymane w podobnej stylistyce, co inne książki wydawnictwa MG. Książka bogata jest w związane z tematyką ilustracje autorstwa Zuzanny Malinowskiej. No i oczywiście, jak na książkę o wodzie przystało, publikacja Aleksandry Kardaś utrzymana jest w odcieniach koloru niebieskiego. Ważne terminy zostały w niej nie tylko wytłuszczone, by czytelnik zwrócił na nie szczególną uwagę, lecz także wytłumaczone w wyczerpujący sposób.
Jednak język, którym posługuje się autorka, trudno uznać za przystępny, przez co nie jest to książka dla wszystkich, a raczej podręcznikowe (czy wręcz encyklopedyczne) rozwinięcie szkolnej wiedzy na temat wody i opowieść o zjawiskach z nią związanych.
Jednakże, jak uważa sama autorka, zrozumienie fizycznych cech wody w różnych postaciach i zjawiskach z jej udziałem, które obserwujemy na Ziemi, pozwala uzmysłowić sobie powiązania pomiędzy tym, co dzieje się w różnych częściach świata, oraz praktycznymi konsekwencjami, które przynosić może zmiana klimatu. Warto bowiem wspomnieć, że w tle podróży po najważniejszych zjawiskach związanych z wodą wyłania się troska autorki o zmiany klimatyczne, w których człowiek ma niestety swój udział.
Katarzyna Krzyżanowska
Aleksandra KARDAŚ, Książka o wodzie, Wydawnictwo MG, Warszawa 2019.
Wróć