Tomasz Szemberg, Mariusz Wołos .
Fot. Arch. prywatne
Mariusz Wołos: W listopadzie 2018 roku jako prorektor UP ds. nauki powołałem interdyscyplinarny zespół 14 naukowców, który zajął się przygotowywaniem wniosku w konkursie. Jednocześnie wezwałem społeczność uczelni do składania propozycji działań projektowych.
Tomasz Szemberg: Byliśmy pozytywnie zaskoczeni odzewem. Zgłoszono ponad 200 różnorodnych propozycji. Stanęliśmy przed problemem połączenia ich w spójny program działań.
MW
: Ten etap prac okazał się pouczającym doświadczeniem, które ujawniło ogromny potencjał środowiska naukowego uniwersytetu – potencjał, który z powodu różnych barier nie był wcześniej w pełni wykorzystywany i którego istnienia nie byliśmy do końca świadomi.
TS: Dla wszystkich członków zespołu była to też dobra okazja do całościowego spojrzenia na prowadzone w UP badania naukowe, także w kontekście międzynarodowym. Zidentyfikowaliśmy potrzeby i oczekiwania kadry w zakresie rozwoju zawodowego oraz doskonalenia zarządzania uczelnią.
MW: Na podstawie zgłoszonych projektów powstała lista 12 priorytetowych obszarów badawczych oraz lista działań mających na celu pełniejsze wykorzystanie odkrytego potencjału naukowego uczelni oraz zwiększenie jakości i skuteczności badań.
TS: Z pewnym zaskoczeniem przyjąłem wiadomość o powołaniu przez prof. Kazimierza Karolczaka, rektora UP, na pełnomocnika ds. przygotowania wniosku. Oczekiwałem, że w naszej uczelni ta rola przypadnie raczej humaniście niż profesorowi matematyki.
MW: Matematycy spoza uniwersytetu mieli też swój udział w przygotowaniu bardzo rzetelnej, miejscami boleśnie szczerej, analizy SWOT. Posłużyła ona skróceniu listy POB-ów. Przy ich wyborze kierowaliśmy się realnymi możliwościami uczelni, ale także tradycją ze wskazaniem na osiągnięcia w zakresie pedagogiki.
TS: W efekcie wskazaliśmy 7 POB-ów: 1. Kognitywistyka i neurokognitywistyka; 2. Technologia poszerzonej/mieszanej i wirtualnej rzeczywistości; 3. Społeczno-psychologiczne aspekty procesów kształcenia; 4. Rozwój i edukacja człowieka w biegu życia – badania i współczesne trendy; 5. Przymusowe migracje i zbrodnie przeciwko ludzkości. Pamięć i postpamięć w procesie edukacji; 6. Matematyka: algebra, analiza i podstawy; 7. Materia i materiały – fizyka, technika i technologia.
MW: Jak można było oczekiwać, aż 3 POB-y (nr 1, 3 i 4) związane są bezpośrednio z podstawową misją uniwersytetu, którą jest kształcenie nauczycieli. POB dotyczący migracji nie tylko odzwierciedla unikalne w skali kraju pod względem jakości i zakresu badania w tym zakresie, ale odpowiada wyzwaniom, przed którymi stoi społeczność międzynarodowa. POB-y 2 i 7 dotyczą nowoczesnych technologii. Rozszerzona i wirtualna rzeczywistość, stanowiące przedmiot POB-u 2, to w szczególności przyszłość edukacji opartej na nauczaniu na odległość, masowym wykorzystaniu ogólnodostępnych zasobów internetowych oraz hybrydowych formach nauczania.
Fot. Arch. prywatne
TS: POB 7, dotyczący nowych materiałów i technologii, odpowiada wyzwaniom i zapotrzebowaniu nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy. POB 6 jako jedyny nie ma charakteru interdyscyplinarnego, jednak przewidziane w nim badania podstawowe oraz badania nad skutecznymi metodami edukacji matematycznej mają, choć nie wprost, fundamentalne znaczenie dla rozwoju społecznego i gospodarczego kraju.
MW: Działania projektowe zebraliśmy w 10 grup. Fundamentalną rolę miała odgrywać ewaluacja i regularny międzynarodowy monitoring realizacji projektu. Chodziło nam o uniknięcie pułapki, w którą wpadły KNOW-y.
TS: Z kolei umiędzynarodowieniu uczelni służyć miało powołanie Interdyscyplinarnego Centrum Studiów Zaawansowanych. W Polsce nie ma jednostki tego typu działającej na wyższej uczelni.
MW: Temu samemu celowi, w połączeniu ze wzrostem mobilności kadry i zwiększeniem atrakcyjności UP jako miejsca prowadzenia badań w kontekście międzynarodowym, miały służyć programy planowanych szkół letnich i konferencji. Istotnym wsparciem dla badań naukowych i rozwoju kadry ma być powołanie Biura Wspierania Badań. Jego zadaniem jest efektywne wspieranie kadry w aplikacjach o granty krajowe i międzynarodowe. To działanie będzie realizowane bez względu na wynik konkursu.
TS: Niemal połowę budżetu projektu, około 30 mln zł, zaplanowaliśmy na modernizację i uzupełnienie infrastruktury laboratoryjnej w ciągu pierwszych trzech lat jego realizacji. Niestety, nie ma jak tego zrobić bez wzrostu corocznej subwencji o 10%, tutaj dwuprocentowy wzrost nie wystarczy. To duży cios dla nadziei sporej grupy naukowców z nauk ścisłych i technicznych.
MW: Uniwersytet Pedagogiczny nie znalazł się co prawda w dziesiątce szkół wyższych, które uzyskały status uczelni badawczej, jednak przeprowadzone analizy i starannie zaplanowane działania pozwoliły na uzyskanie jasnego obrazu stanu uczelni i ścisłe określenie wektorów głównych działań w przyszłości. O ile uzupełnienie wyposażenia laboratoriów nie jest możliwe w zaplanowanej skali bez uzyskania dodatkowych środków, to władze UP są zdeterminowane, by pewne działania – np. systemowe wsparcie naukowców w aplikowaniu o granty krajowe i międzynarodowe, wsparcie logistyczne w organizacji szkół i konferencji międzynarodowych, wprowadzenie bardziej konkurencyjnego, grantowego systemu rozdziału w uczelni środków na badania oraz wspieranie dużych projektów – prowadzić bez względu na nasz wynik w ministerialnym konkursie Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”.
TS: Istotnie, porażka zwiększa pragnienie sukcesu, a uzyskane doświadczenia z pewnością przydadzą się w kolejnych konkursach, nie tylko związanych z inicjatywami MNiSW. Udział w programie IDUB był dla UP pouczającą lekcją. Jak stwierdził prof. Sijbolt Noorda, który kierował panelem oceniającym nasz wniosek, był on spójny i przekonujący, ale nie miał szans wobec wniosków UJ czy UW, z którymi przyszło nam konkurować.
MW: Niemniej, jest jasne, że wniosek stanowi drogowskaz działań na najbliższe lata.
Wróć