logo
FA 03/2020 Informacje i wydarzenia

Drewno w architekturze

Drewno w architekturze 1

Fot. Włodzimierz Witkowski

Konferencje naukowe dotyczące architektury i budownictwa drewnianego nie należą do częstych wydarzeń w ostatnich latach w Polsce. Końcówka roku 2019 i początek obecnego obfitowały jednak w kilka tego typu spotkań, co cieszy nie tylko wielbicieli starego drewna.

W ostatnich dniach stycznia w Krakowie odbyła się II Międzynarodowa konferencja naukowa Drewno w architekturze – Wood in Architecture, zorganizowana przez Sekcję Architektury Drewnianej Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk Oddział w Krakowie przy współudziale Katedry Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Zakładu Budowlano-Konserwatorskiego „Arkady” w Jarosławiu. Spiritus movens wydarzenia był dr hab. inż. arch. Jan Kurek, emerytowany prof. PK, niestrudzony badacz i propagator drewnianego dziedzictwa kulturowego.

Ta z pozoru niszowa problematyka nie tylko ma wciąż nowych adeptów i wiernych badaczy, ale zaskakując organizatorów zgromadziła liczną publiczność. W trakcie wielu prezentacji okazało się, że potrafi także wywoływać bardzo silne pozytywne emocje i gorące dyskusje.

Konferencję rozpoczął o. Lucjan Bartkowiak CR, który w wystąpieniu Materia jako nośnik ducha zwrócił uwagę zebranych, aby zarówno przy projektowaniu i budowaniu, jak też przy interpretacji dzieł czasów minionych nie pomijać istotności sfery duchowej, jaka towarzyszyła i towarzyszy zawsze procesowi tworzenia architektury.

Duża grupa wystąpień dotyczyła historycznej drewnianej architektury w obszarze Karpat i – szerzej – Europy Środkowo-Wschodniej. Najwięcej miejsca poświęcono zabytkowej architekturze sakralnej z kręgu wschodniego chrześcijaństwa. Tematykę tę poruszali: Bogusław Buliński, Wasyl Słobodian, Paweł Sygowski, Włodzimierz Witkowski, Eugeniusz Zawałeń i Andrzej Żygadło.

Tematyki górskiej (lecz związanej z architekturą świecką) dotyczył wykład Agaty Nowakowskiej-Wolak odnoszący się do zabudowy Zakopanego i Podhala oraz szeregu negatywnych zjawisk, jakie ją dotykają. Inna praca „górska” – Barbary Gmińskiej-Nowak – traktowała o drewnie w architekturze odległego Nepalu.

Na temat tradycyjnej architektury mieszkalnej na terenach wiejskich opowiadali Mojgan Aghaeimeybodi i Erfan Amiriazar z Teheranu (wystąpienie dotyczyło rejonu Kapar w Iranie) oraz Bernadeta Schäfer (wykład odnosił się do wsi w dolinie Kamiennej). Drugim „azjatyckim” akcentem była prelekcja Konstancji Kusiak traktująca o tradycyjnej architekturze drewnianej w Japonii.

Bardzo ciekawy tekst na temat degradacji zabytkowej architektury drewnianej, ilustrowany świetnymi przykładami dotyczącymi obiektów mieszkalnych o konstrukcji ryglowej, wygłosił Tomasz Cykalewicz.

Oksana Pekarchuk poruszyła kwestie drewnianego detalu i drobnych budowli z drewna w historycznym Lwowie, a Mariia Nikolaeva przeniosła słuchaczy do Petersburga na Wyspę Wasilewską.

Niezwykle interesujące było wystąpienie Anastasii Christopoulou, reprezentującej zespół badaczy, do którego oprócz niej należą Tomasz Ważny, Barbara Gmińska-Nowak oraz Jennifer Moody, a które traktowało o badaniach dendrochronologicznych drewna w budowlach z okresu otomańskiego i weneckiego w Grecji.

Sabrina Zuccala zaprezentowała wykorzystanie nanotechnologii do ochrony i zabezpieczania powierzchni drewna.

Ogromne poruszenie wywołała świetnie przygotowana prezentacja Dominika Mączyńskiego na wciąż „gorący” temat ubiegłorocznego pożaru dachu katedry Notre Dame w Paryżu, wcześniejszych zabezpieczeń więźby (którą autor znał z autopsji) oraz badań naukowych, jakie przeprowadzono po pożarze.

Nie zabrakło niestety akcentów smutnych. Prof. Jan Kurek wspominał zmarłego badacza drewnianej architektury Angusa Fowlera, a Katarzyna Tur-Marciszuk swojego męża, Ireneusza Marciszuka, znakomitego fotografika, dla którego „historyczne drewno” stanowiło nieustanny przedmiot artystycznych inspiracji. Obaj zmarli byli postaciami znanymi większości zebranych, w tym także jako uczestnicy I Konferencji Drewno w architekturze w 2016 r.

Co ostatnio rzadkie, już w dniu rozpoczęcia konferencji zainteresowani od razu mogli zapoznać się ze starannie przygotowaną na tę okazję, bogato ilustrowaną monografią pod tym samym co konferencja tytułem, pod redakcją naukową Jana Kurka, wydaną przez Katedrę Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.

Włodzimierz Witkowski

Wróć